Joxean AGIRRE
BARAKALDO

Palkoa eta Mintzola Terraza, bi mikroklima

BECek tropikoetako klima izan zuen atzo: epel eta bare hasi zen eguna, baina berehala joan ziren ziklogenesiak sortzen, mutil izenekoak oraingoan, bat izan ezik, ‘Maialen’ eta hau zikloi esplosibo bilakatu zen berehala eta entzuleen bihotzetan sarraskiak eta hondamendiak eragin zituen.

Hori BECeko eserleku arruntetan. Metro batzuk gora igota, bi mikroklima berezi aurki zitezkeen. Mintzolaren Terraza zen bata, nabarmenena, non ikerlariek elkarrekin lauzpabost hizkuntzatan hitz egiten baitzuten, Babel txiki bat osatuz. Lau itzultzaile zituzten lanean kabinetan sartuta, gazteleraz bi eta ingelesez beste bi txandaka. Atzerritar gonbidatuen ordezkaritza nagusia Kataluniakoa zen eta goizeko bakarkakoan Unai Agirrek Puigdemonten ahotik kantatu zuenean, esate baterako, erabat aztoratuta ibili ziren beren esteladak airean astinduz. Publikoak ere jakin zuen une horretan elkartasuna adierazten eta “libertat, libertat” txaloekin laguntzera iritsi zen. «Une bat izan da, baina bihotzera iritsi zaigu», zioen Albert Casals, Musica Veu i Educacio ikerketa taldean inprobisatutako bertsodun kantei buruzko tesia egin duenak. «Bat-bateko itzulpenarekin ezin gara, noski, eduki osoaz jabetu. Gaztelerazkoak bertsoz bertso itzultzen zituzten eta ingelesezkoak testuinguruaren berri ematen zuen gehiago. Baina horrekin eta giroarekin asko jasotzen da. Izugarria izan da, esate baterako, finalistak aretora sartu direnean jendeak egin dien harrera», erantsi zuen. Laurogeita hamar bat lagun ziren bertako ikerlarien eta atzerriko aditu edo inprobisatzaileen artean.

Casalsek bigarren aldia zuen BECeko finalean. Josep Vincent Frenchinak, Mediterraneoko herrietako musika eta kultura herrikoian espezializatutako ikertzaileak lehen aldia zuen. «Bideoak ikusiak nituen baina ez nuen irudikatzen inondik inora honelako berotasuna izango zuenik ekitaldi honek», zioen. Baina bazegoen bigarren mikroklima bat ere, palkoan. Han euskalgintzarekin loturaren bat duten erakunde, mugimendu sozial, estamentu eta gremioetako ordezkariak bildu ziren, guztira 230 gonbidatu, baina lehen lerroan bertsolaritzaren azken historian protagonismoa izan duten bertsolariak zeuden: Imanol Lazkano eta Iñaki Murua (besarkada bat emanez agurtu zuten elkar), Xabier Amuriza, Jon Lopategi ondoan Aritz Lopategi, Jose Luis Gorrotxategi eta Joanito Dorronsoro.

«Ez diot aspaldian nik jarraipen zehatzik egiten bertsolaritzari, baina alaba oso aurrean zebilela ikustean hasi ginen telebistatik saio guztiak jarraitzen. Sufritu? Miren kanpoan gelditu zela jakitean sufritu genuen pixka bat», zioen Amurizak. Doinuen ugaritasunaz pozik zegoen Dorronsoro. «Berriak agertu dira, baina horrek baino poz gehiago ematen dit oso zaharrak diren doinuak nola berreskuratu dituzten ikusteak. Goizean bakarkakoan Ametsek erabili duena horietako bat zela uste dut, baina etxean patxadan egingo beharko dut azterketa», esan zuen.

Gertutik begira dagoenarentzat bertsolari beteranook zeinen txalo gutxi jotzen duten ikustea da harrigarriena. Jendea zutik jarrita oihuka edo eskuak zartatu beharrean ari zen bitartean Lazkanok, Gorrotxategik edo Amurizak berak gogoeta sakonetan murgilduta jarraitzen zuten. «Ni oso urria naiz txaloekin. Bertsoa ona bada barrenean buelta batzuk emanez gozatzea gustatzen zait», zioen Lazkanok.

Andoni Egaña anfitrioi lanak egiten jarri zuten, baina berehala igo zen hau ere palkora Unai Iturriaga lagun hartuta. Jon Sarasua erreskadan besarkadak emanez zebilen. Millan Telleria, Sorozabal eta beste hainbat bertsolari ikus zitekeen palko zabalean barreiaturik.

Arratsaldean egin zuen beroak koska bat gora eta buruz burukoan sartu orduko desegin ziren mikroklimak eta seguru gaude palkoko lehen lerroan ziren bertsolari beteranoak ere txaloka arituko zirela.