Joxemari Carrere
Ipuin kontalaria

Ipuinen kolorea(k)

Behin saiatu nintzen bilatzen ea zein ipuinean agertzen zen Printze Urdina, esan nahi dut, zein bertsio tradizionalean, ez haurrentzat moldatutako edizioetan, edo halakorik. Bilduma batera jo, bestera jo; Grimm, Perrault, Afanasiev, Barandiaran, Amades, Azkue, Webster... Ez nuen topatu. Zalantza izan nuen ea ondo begiratu ote nuen, ipuinen batek ihes egin ote zidan. Baina ezer ez, inondik inora ez nuen topatu ditxosozko Printze Urdin hori.

Jakina, hamaika printze eta printzesa topatu nuen, errege eta erregina, mutil eta neska pobreak, haur zoritxarreko eta zorioneko, baina Printze Urdina... Orduan, zein zirrikitutik irristatuko ote zen ahozko tradizioak utzi dizkigun ipuinetan? Eta Printzesa Arrosak? Tradizioko ipuinetan ez dira horrela agertzen behintzat. Nork asmatu ote du kolore horiekin janztea?

Polemika piztu da azken asteetan argitaletxe batek neskentzat eta mutilentzat berezitako ipuin bildumak kaleratu dituelako. Neskentzat arrosa koloreko portadarekin eta mutilentzat urdin kolorekoa. Argitaletxeak esan du ez dituela edizio gehiago aterako; hala ere, badirela hiru urte saltzen dituela eta harrera ona izan dutela. Zein irizpide erabili dute, ordea, editoreek bereizketa horretan? Zein irizpide erabili dute erosleek liburu horiek erosteko?

Ez dut uste arazoa koloreena denik bakarrik, are latzagoa iruditzen zait kontua. Kulturaren merkatuaren legeak kontsumo gordinean oinarrituz gero, irizpide kritikoak ezabatuz gero, jendarte ahul, ezjakin eta menpekoa eraikiko dugu. Betaurreko koloretsuak jantzi behar ditugu, belarri koloretsuak margotu. Merkatuari gure legeak jarri.

Printze Urdina eta Printzesa Arrosa ez dira inon ageri, zin dagizuet.