Andoni Arabaolaza

Janja Garnbret esloveniarrak historia egin du bi 8c bistan eskalatuta

Olianako (Lleida) «Fish Eye» bidea igota, 8c zailtasuna bistan eskalatu duen lehen emakumezkoa bihurtu da 22 urteko esloveniarra. Hori gutxi ez, eta maila bereko «American Hustle» marra ere estilo berean kateatzea lortu du Kataluniako eskalada eskola ezagunean.

Soilik 22 urte ditu, baina Janja Garnbretek kirol eskaladaren urrezko hainbat pasarte idatzi ditu dagoeneko. Txapelketen arloari dagokionez, ez dago zalantzarik: historiako onena da. Eta horren isla da nazioarteko hitzordu garrantzitsuenak irabazi dituela: urre olinpiko bat, munduko lau txapelketa, munduko bost kopa, 30 garaipen orotara... Horiek guztiak datu objektiboak dira. Gainera, momentuz itzala egingo dion beste lehiakiderik ez dugu ikusten. Lasai asko esan daiteke erabateko nagusitasuna duela.

Baina eskalatzaile esloveniarra ez da soilik txapelketetara mugatzen. Orain arte eskalatu duen maila gorena 9a da, eta arrokan lanean ikusi dutenek argi dute oraindik ere balentria asko egingo dituela. Horren erakusle, aurtengo lehien denboraldia alde batera utzi eta arrokan lanean hastearekin bat, lehen “lurrikara” heldu berri da. Oliana (Lleida) izan du Garnbretek lehen geltoki; hots, munduko espezialista sasoikoenek oso kutuna duten eskalada eskola. Iritsi bezain laster, Garnbretek bidaiaren lehen eskaladei ekin zien. Lehietan jarduteko entrenamenduek eman dioten sasoia ondo baino hobeto aprobetxatu eta “Fish Eye” bidea (8c) bistan egiteko aukera izan du. Hots, maila hori egiten munduko lehen emakumea bihurtu da.

Ohi den bezala, esloveniarrak, sendotasun handia erakusteaz gain, argi eta garbi utzi du oso eraginkorra dela. Txapelketetan, adibidez, zailtasuneko probetan finaletako bideak bistan eskalatzen dira, eta, antza, eskarmentu hori ondo baino hobeto baliatu du Olianako marrak aldez aurretik informaziorik jaso gabe eta erorikorik gabe kateatzeko. “Fish Eye” kateatu zuen egun historikoan ikusle modura egon zirenek egindakoa txundigarria izan zela aitortu dute: «Ikusgarria izan zen egin zuena. Bidearen goialdean eguzkiak ez zion heldulekuak behar bezala ikusten uzten; izan ere, aurrez aurre jotzen zuen. Pentsa, une batzuetan, eguzkitik babesteko eskua aurpegian jartzen zuen! Benetan harrigarria da ‘Fish Eye’ zein ondo kudeatu zuen; pausu eta mugimendu ia guztietan asmatu zuen. Sekzioren batean nahastu egin zen, baina akats horiek ere bikain konpondu zituen. Amaiera aldean ere zalantza batzuk izan zituen, baina, oro har, izugarri sendo eskalatu zuen».

Janja Garnbret «Fish Eye» eskalatzen. (Toni MAS BUCHACA)

Era horretan, lerrootako protagonista gazteak kirol eskaladan historia egitea lortu zuen. Behin hori lortuta, bazirudien bistan eginiko lana alde batera utziko zuela, baina, bi egun eskas igarota, Olianan bertan, 8c mailako beste bide bat bistan eskalatzea lortu zuen: “American Hustle”.

Bi 8c bistan bi eguneko tartearekin. Ideia hori onartzea bera ere zaila suertatzen da ia, baina argi dago eskalatzaileen komunitatea behin eta berriro ahoa bete hortz uzten jarraitzeko prest dela 22 urte eskaseko esloveniarra.

Baten batek esango du Janja Garnbretek orain sinatutako balentria 2010an lortu zuela jada Charlotte Durifek. Eta arrazoi osoa du, frantziarrak Saint Loupen dagoen “Le roi du petrole” (8c) bistan eskalatu baitzuen. Aldiz, zehaztu behar dugu marra hori eskalatu duten beste eskalatzaile batzuek 8b+ zailtasunean utzi dutela. Esloveniarrak Olianan igo dituen bi bide horiek, berriz, ez dute maila aldaketarik izan; hots, igo duten den-denek diote 8c sendoa direla.

8b+ maila aipatu dugunez, gogoratu behar dugu zailtasun hori bistan eskalatu zuen munduko lehen emakumea Josune Bereziartu izan zela. 2006an lortu zuen, Kataluniako Montsant mendilerroan “Hidrofobia” bidea kateatu zuenean. Ondoren, beste emakumezko batzuek arrakasta bera erdietsi dute, baina, artikuluan irakurri bezala, 15 urte igaro behar izan dira bistan 8b+ mailatik 8c zailtasunera salto egiteko.

Olianan egindako egonaldiaren inguruan, esloveniarrak azaldu du bidaia baten hasiera baino ez dela, eta bere helburuen artean ez zela 8c zailtasuna bistan egitea: «Txapelketak alde batera utzi ondoren, gogo handia nuen arrokan eskalatzeko. Bidaia Olianan hasi dut, eta ‘Fish Eye’-n ekinaldi bat egitea otu zitzaidan, presiorik gabe; eskalatu egin nahi nuen, besterik ez. Eta ‘American Hustle’ bidearekin ere gauza bera gertatu da. Nabarmendu behar dut inoiz izaera horretako helburu bat izan gabea nintzela; hau da, inoiz 8c mailako bide bat bistan probatu gabe nintzen. Flash eran hainbat jarduera azpimarragarri egin ditut, eta landutako marretan ere buru belarri ibili naiz, baina, esan bezala, 8c bistan eskalatzea ez zegoen nire lehentasunen artean. Txapelketen aldeko apustu handia egiten dudanez, arrokan eskalatzeko denbora gutxi daukat. Nire lehen bisita izan da Olianara. Bestalde, onartu behar dut duela urte batzuk ‘Fish Eye’ egitea pentsatu nuela, baina ez bistan. Nire entrenatzaile Roman Krajnikek aholkatu zidan hobe nuela pixka bat itxaron eta bistan saiatzea. Beraz, itxarotea erabaki nuen. Olianara iritsi eta hainbat marra eskalatu nituen, eta, ondoren, otu zitzaidan presiorik gabe ‘Fis Eye’ bideari estilo horretan ekitea».

Txapelketetan historia egiten ari den bezala, Janja Garnbret arrokan ere urrezko letrekin idazten ari da bere izena. (IFSC)

Bidean bizitako esperientziari dagokionez, esloveniarrak esan du, oso ondo sentitzeaz gain, lasai eta kontzentratua eskalatu zuela: «Nahiz eta sekuentziaren bat gaizki irakurri nuen, ez nintzen urduri jarri. Nahiko azkar igo nuen, eta soilik arrakasta gertu ikusi nuenean hartu nuen atseden. Azken sekzioa lasai hartu nuen; izan ere, heldulekuek ez zuten magnesiorik eta helduleku egokienak bilatu behar nituen. Ez nuen tarte horretan erorikorik izan nahi! Bidearen lehen zatia da zailena, baina aise gainditu nuen. Ondoren, hainbat puntutan atseden hartzen saiatu nintzen. Eta esan dudan bezala, azken metroetan alarma piztu zen. Nahastu egin nintzen, eta edozein unetan erorikoa izateko arriskua biderkatu egin zen. Sekuentziak pixkanaka askatzen joan nintzen, eta katera erori gabe iristea lortu nuen».

Jakina, Garnbret pozarren zegoen erdietsitako helburuarekin. Gainera, egindako jarduerak plus bat izan du; izan ere, ordura arte esloveniarrak estilo horretan lortutako maila gorena 8b zen. Bide batez, esloveniarrak onartu du ez zekiela “Fish Eye”-rekin historian sartzeko aukera zuenik: «Beste emakume batek 8c bistan egina zuela entzuna nuen. Ez nekien gerora igotako marra horren maila jaitsi zutenik. Olianako marran lortutakoari buruz hitz egiten ari ginenean, eskalatzaile batek esan zidan 8c bistan egiten lehen emakumea nintzela».

Ia atsedenik hartu gabe, soilik bi egun igaro ziren bigarren 8c femeninoa heltzeko. Eta berriro ere, noski, 22 urteko eskalatzaile bera izan zen protagonista: «Lehen bidea kateatzeak egundoko konfiantza eta segurtasuna eman zizkidan. Banekien emaitza berdina lortzeko aukera handiak nituela, eta ‘American Hustle’ probatzeko apustua egin nuen. Berriro ere ez nuen inolako presioarekin eskalatu, eta, azkenean, aurrekoan bezala, emaitza azpimarragarria erdietsi nuen».

Garnbretek Olianara eginiko bisita oso laburra izan da, baina, halere, etxera uzta bikainarekin itzuli da. Nahiz eta ez duen guztiz baieztatu nahi izan, esloveniarrak muturreko maila duen “La Dura Dura” bidearen (9b+) blokeko lehen sekzioan ekinaldiren bat egin du antza: «Ez legoke gaizki nortasun horretako helburu batean buru belarri jardutea...».