Politika ere «emozioak» direnez, emozioz bizi dute EH Bildun koalizioaren bilakaera. Bildu legeztatu zutenetik hamar urtera, egindakoaren balioa aintzat hartu eta datozen erronkak zehaztuko dituzte atzo abiatutako II. Kongresuan, “Hamar urte baino ez” lemapean.

Maiatzera arte iraungo duen prozesua hasi du EH Bilduk. Egoera dagoen bezala, gauzak asko alda daitezke tarte horretan. Eragina izan dezake prozesuan?

Onintze OLEAGA: Eragina izango duela agerikoa da. Baina egia da kongresua egiteko hautua hartu bada, bitarteko guztiak jarriko direlako dela, bilkide guztien parte hartzea bermatzeko. Orduan, aurreikusi behar dugu egoera desberdinetara nola egokituko garen kongresu hau era egokienean bideratzeko.

I. Kongresuan eztabaidatutako hiru zutabeetan sakonduko duzue: subjektu politiko propioa, kalean eta instituzioetan jardungo duen indar politiko bat eta zuzendaritza berriaren aukeraketa. Batez ere, lehenengo biei dagokienez, zer lortu da eta zer dago egiteko?

Garikoitz MUJIKA: 2017an erabaki hori hartu genuenean, koalizio huts bat izatetik gentozen. Kongresua baino 2-3 hilabete lehenago ekitaldi bat egin zen Iruñeko Baluarten, eta koalizio hura osatzen zuten lau alderdiek akordio bat sinatu zuten, non aditzera ematen zuten beraien subiranotasunaren zati bat ematen zutela subjektu politiko hau sortzeko bidean. Hori egin genuen 2017an, joko-zelai batzuk sortu eta subjektu politiko bezala artikulatu.

Prozesu bat da EH Bilduren eraikuntza. Lau urte pasatu dira, lorpen handiak egin ditugu barne mailan, antolakuntzan eta politikoki, baina sakontzeko bidea geratzen da. Aurten, adibidez, EH Bilduren gorputz politikoa herri guztietan zabaltzen ari gara, ez gara ari soilik instituzioetan zinegotziak izateko logikan. Orain urte eta erdi, adibidez, eraketa aparatua jarri genuen martxan, EH Bilduren bizkarrezurra josiko duena transmisio politikorako eta EH Bildu herri guztietan egonkortzeko misioa duena. Eraikuntza prozesu horretan ari gara oraindik ere, horregatik sakonduko dugu 2017ko mandatuan. Batik bat, antolaketa mailan egingo ditugu sakontze edo doitze horiek. Alegia, 2017an antolakuntza-eskema bat jarri genuen martxan, eta orain ikusiko dugu zerk balio izan digun eta zer hobetu beharra dagoen.

«Bilkide bat, boto bat» printzipioari eutsiko diozue.

O.O: Orain arte inskribatuekin lan egin izan da; aurreko kongresuan ere inskribatu guztiek parte hartu ahal izan zuten. Orain, estatutuek jasotzen duten moduan, salto bat ematea dagokigu, eta bilkideek parte hartuko dute boto eskubidean, zuzenketak aurkezteko eskubidean zein proposamenak aurkeztean. Horrek suposatzen du kongresuan parte hartu nahi duenak afiliatu beharra duela, eta horrek dakarren ondorio bat da EH Bildurekiko atxikimendu estuagoa duten horiek parte hartuko dutela kongresuan.

G.M: Horrek ez du esan nahi parte hartzea afiliatuei soilik dagokienik. Kongresuan egongo dira parte hartzeko eremuak bilkideez harago joango direnak.

Otegik esan zuen zuzendaritzako kide izateko aurkeztuko zuela bere burua. Zer itxura hartzen diozue Bateragune auziak hartu duen bideari?

G.M: Arnaldoren hautagaitza abalatua dator. Orain lau urte nola geunden eta orain non gauden, abal hori Arnaldok gidatutako zuzendaritzaren eskutik dator eta ez dago beste logikarik une honetan; are gehiago, ezkerreko independentismoak lidergo sendo bat daukanean eta hori Arnaldoren eskutik ordezkatu denean. Gehiago esango nuke. Arerioak, eta kasu honetan ikuspuntu espainiarretik, gai beraren gainean jira eta buelta hasten direnean, oso ondo erakusten digute nondik ekiten jarraitu behar dugun. Arnaldo koordinatzaile nagusi izaten jarraitzeko kanpaina beraiek egingo dute.

Prozesu honetatik EH Bildu berritu bat aterako da?

G.M: Prozesu honetatik 2017an sortu genuen EH Bildu berriaren eraikuntzaren hurrengo pausoa eman eta indartuago aterako da.

O.O: Hurrengo hamarkadako erronkei aurre egiteko prest dagoen EH Bildu bat aterako da; hori da prozesuak duen erronka nagusia. Hartara, herri honek izango dituen erronka sozial, ekonomiko eta politikoei nola aurre egin eta EH Bildu organiko eta politikoki sendo bat ateratzea da helburua, erronka horiei aurre egiteko prest egongo dena.

Goranzko joerari eutsi nahi diozue, koalizioa Gobernu-indar bilakatzea helburu. Estrategiak luzera begirakoa behar du izan?

G.M: Ez dago egun bat esnatzen zarena esanez ‘gaur gai naiz gobernu-indar izateko’. Gobernu-indarra izateko bokazioa daukagu, baina baita Estatu ikuspegian baliabideak sortzekoa ere. Gure helburu politikoa Euskal Errepublika sortzea bada, anbizio horrekin jokatu behar dugu, eta jokatzen ari gara. Gaitasun politikoa daukagu gobernu-indar izateko, bagarelako. Gobernatu dugulako toki askotan eta gobernatzen dugulako, eta ez udalerrietan soilik.

O.O: Aipatu ditugun erronka horiei aurre egiteko, ezinbestean, Euskal Estatua sortzeko hautua egin behar dugu. Euskal Errepublika delako modu bakarra erronka horiei era duinean aurre egiteko. Hori ez da epe laburreko edo epe luzeko estrategia, baizik eta egunero-egunero eraikitzen goazen ariketa. Eta ariketa hori egiten dugu bai herrietan lan egitean, bai eta instituzio guztietan lan egitean ere. Udalen papera ezinbestekoa da bide horretan, Euskal Herriko lehen indar munizipalista garelako.

Oposiziotik, behin baino gehiagotan salatu duzue EAJ-PSE Gobernuak ez duela EH Bildurekin akordioak egiteko inongo asmorik erakusten; batez ere, pandemiaren garaian. Azken ezezkoa, Pedro Azpiazurena, aurrekontuen karietara.

G.M: Eragiteko gaitasuna ez dago soilik zuk daukazun indar kopuruan, baizik eztabaida politikoan eta publikoan eragiteko daukazun gaitasunaren arabera neur daiteke. Indar korrelazioak gauza horrek erraztu ditzake, edo ez.

EAEren kasuan, EAJk modu honetara bere beldur guztiak ahoskatzen ditu. Badakielako EH Bildu etengabeko hobekuntza unean dagoela. Ez dakit bere status quoaren mehatxua ikusten duen. Portua non dagoen oso ondo dakien indar politiko bat gara. Oso kohesionatuta gaude gure baitan eta gure oinarriarekin, hori ere lortu dugu. Baina gu ez gara txalupa bat. Transatlantikoa izateko misio, bokazio eta anbizioarekin goaz. Horretan pauso handiak egiten ari gara, eta uste dut EAJk mehatxu bat ikusten duela gugan.

Nafarroan, aldiz, errazagoa izan da elkarrizketak mantentzea.

G.M: Pertsona normalek bezala, eta agintari normalek bezala, kolaboratiboki egin dituzte gauzak. Normala ez dena, eta are gutxiago ezohiko egoera batean, bunkerizatua dagoen Gobernu bat egotea da, uste duelako gehiengo osoa izateak ekartzen duela erabaki guztiak aldebakartasunez hartzea. Guk ez dugu hori partekatzen. Kanpainatik hasita, proposamenak jarri ditugu mahai gainean. Gobernuak jakingo du zergatik egiten dioten muzin honi.

O.O: Nafarroako elkarrizketek gobernantza ereduari erantzuten diote. EAJk daukan gobernantza ereduak eta EH Bildurenak talka egiten dute. EAJk izan duena ikusi dugu Eusko Jaurlaritzan zein oposizioan gauden udal askotan, eta gehiengo absolutuarena izan da, erabakiak alderdi batetik itsu-itsuan hartzea. Horrek eragin du hemen egon den kaosa eta eraginkortasun gabezia. Beste aldean, beste gobernantza eredu batekin jardun dugunean, EH Bilduk eskua luzatu du, guztion artean adostasunak lortu, ez soilik indar politikoekin, baita ekonomiko eta sozialekin ere.

«10 urte baino ez…» diozue Kongresuko leman, baina gauza asko aldatu dira azken hamarkadan. 2011tik hona, profil berriak zabaldu dira EH Bilduren baitan?

G.M: Testuinguru politikoak eragiten du, eta Bildu testuinguru politiko zehatz batean sortu zen; 2011n, ETAk bere su etena iragarri zuela, ezker abertzalearen aldaketa estrategikoaren bidetik zetorren. Oinarri batzuk ezarrita zeuden. Baina egia da ordura arte alderdien arteko koalizio huts bat zela. 2011n beste salto bat eman zen, Aralarren gehitzearekin Amaiur osatu zenean; zazpi diputatu atera genituen, orain baino gehiago. Horretara atxiki zen jende batek gaur egun ilusioa edo desilusioa edukitzea? Ez dakit, nik esango nuke gaur egun badagoela harrotasun bat EH Bilduko komunitateko kide izateagatik. Gu ez gara ezkutatzen, ezkerrekoak eta subiranistak gara. Horren baitan atxikitzen da gero eta jende gehiago. Eta pandemiak zeozer erakutsi badu, beste gauza batzuen artean, izan da edo gure buruaren jabe garela edo beste batzuek erabakitzen dutela gure partez.

Oraingo honetan zer helarazi nahi die EH Bilduk herritarrei eta zer erronka ditu?

G.M: Erronka oso handiak datoz datozen urteetan, eta Euskal Herria ez da egongo horietatik salbu. Kasu honetan, gizarte bezala aurre egin beharko diegun erronka horiei begira jarri behar dugu. EH Bildu horretarako ere prest egongo den indar politikoa da, lehenik eta behin bere ortzimuga herri hau delako, ez soilik indar bezala elikatzea. EH Bildu prestasunaz harago prest dagoen indar politiko bat da. Guk aspaldi erabaki genuen zer izan nahi dugun handitan, eta handitan Estatu bat izan nahi dugu. Horretarako bitarteko guztiak jartzeko konpromisoa berretsiko dugu kongresu honetan ere.