Nafarroako hainbat udalerritako 50 familiak baino gehiagok hazi espezie desberdinak kontserbatu dituzte, eta Intia sozietate publikoak klima aldaketari aurre egiteko garatu duen proiektu bati esker eremu desberdinetako 78 hazi berreskuratu ditu.

Ohar batean Intiak azaldu duenez, 2018an, hazi zaharrak berreskuratzen hasi ziren, LIFE-IP NAdapta-CC proiektuaren barruan; eta «hainbat hamarkadatan hazi-espezie kontserbatu eta proiektuan lagundu zuten pertsona horien ekarpenaren ondorioz, Nafarroako eskualde desberdinetako mota horiek berreskuratu egin dira».

Haziak berreskuratzeko proiektu honen kasurik aipagarriena melona dela adierazi du. «Duela urte asko utzi zioten Nafarroan landatzeari, baina berreskuratu ahal izan zen, Murillo el Frutok Erriberan dituen lursail batzuetan oraindik ere hazten jarraitzen duelako eta Uxuen bizi zen pertsona batek lagundu eta espezie berezi horren hazi zaharrak berreskuratzeko aukera eman zuelako», gaineratu du.

Haziak biderkatu dira

Sartagudako Intiako finkan, hazi horiek biderkatu ahal izan dira, eta, honela, ia desagertuta zegoen espezie horren jarraipena bermatzen da. Melona, Nafarroako Erriberan ezaguna den bezala, Kukurbitazeoen familiako sandia modukoa da (citrillus sp). Intiak espezie horiei buruz egindako gidan jasotako datu eta testigantzen arabera, inork ez daki ziur melona-laborearen antzinatasuna. «Sandia mota hori oso ohikoa zen eremu horietako herri askotan ereitea, eta ohikoa zen etxe askotan egindako gozokia jatea», diote Intiak aurrera eraman duen proiektuaren arduradunek.

Proiektu hau eraman duen INTIAko taldea hauek osatzen dute: Amaia Uribarri, Asun Tiebas, Salomon Sadaba eta Jose Diego Sarratea, Sartagudako eta Doneztebeko finka esperimentaletakoak, hurrenez hurren. Esperimentazio-saiakuntza horiek Europako Life IP - NadaptCC ikerketa-proiektuaren barruan sartzen dira. Proiektu horretan, Intia sozietate publikoak parte hartzen du, Landa Garapeneko eta Ingurumeneko Departamentuaren arteko hitzarmenaren esparruan, nekazaritzan I+G+B sustatzeko eta nekazaritza klima-aldaketara egokitzeko.