Idoia ERASO
ZIBURU

Jose Antonio Sistiagaren obran zehar 60 urteko bidea egiten duen erakusketa

Azaroaren 1era bitarte Ziburuko Arte Bideak galerian ikus daitekeen erakusketak Jose Antonio Sistiagaren obran zehar ibilbide txiki bat egiteko parada ematen du. 1961ean egin zuen «Gesto» serieko hiru obratatik hasi eta aurten margotutako «En la naturaleza» serieko margo handi batera arte, lan oso ezberdinak atzeman daitezke erakusketan. Artistak bere sorkuntzarako bidearen eta horrek dakarzkion sentsazioen berri ematen du.

Ziburun ikusgai dauden obrak egiteko momentuan, lehenak bezala azkenak ere «kuriositateak eramanda» egin dituela baieztatzen du Jose Antonio Sistiagak. Denbora horretan guztian, hamarkadaz hamarkada egindako zenbait lan hautatu ikus daitezke egunotan Arte Bideak galerian. Bertako jabea den Pierre Bidegainek erakusketa osatzeko bidea zein izan zen azaldu du: «Bere etxean obrak hartzen utzi digu, nonahi dituzte margolanak, paretetan, metetan… Badaude bost edo hiru metro eta erdiko biribilkiak... Etxea handia daukate, baina ia ez dira sartzen dauden obra pila dela eta!».

Egindako margoek beti badute zer begiratu Sistiagarentzat, «loreak eta belarra bezala, koloreak ezberdinak dira, horrek erakartzen nau». Deskubritzeko ahaleginean aritu da beti artista, eta, Ziburuko erakusketan jasotako obra berrienari so, besteak jada ondo ezagutzen ditu, oraindik zer deskubritu badela nabarmendu du: «Ikusten dudana begiratzen dut, energia, indarra eta orekaren erreakzioa. Elkar atxikitzen duten pintzelkada askeak».

“En la naturaleza” du izena azken margo horrek, eta erakusketan toki nagusietako bat hartzen du, bere tamaina handiagatik bereziki. Serie berean iaz egindako beste obra bat ere bada, eta bietan pintzelkada askeak ageri dira. Beste batzuetan, berriz, pintzelkada horiek askoz ere hertsiagoak dira, erakusketan ikusgai dauden 1987ko izenik gabeko obretan esaterako.

Eta pintzelkadarik gabekoak ere badira, 2015 eta 2019 artean egindako “Como en la naturaleza” seriekoak edo 2010 eta 2015 artean egindako “Vitesse, lumiere, couleur” serietik Ziburun daudenak kasu. Bertan margoaren mugimendua ageri da, baina ez pintzelkaden bitartez; pintzelkada horiek oihalaren inguruan utzi duten mugimendu koloreztatua jasotzen da, margo zipriztinak, pintzelen mugimenduak kartoi batean elkartuta. Izan ere, artistaren arabera, «ideiak akzioan ateratzen dira, akzioak emozioak sortzen ditu nire baitan».

Akzio horiek elkartuz, mugimendu ezberdinak bilduz egindako lanak ere badaude, 2014tik 2019ra sortutako “Como en la naturaleza” serieko lau obrak esaterako. Ia egunero margotzen du artistak: «Margolan anitz baditut, eta momentuko bat-bateko ideiek eramanda muntaketak egiten ditut». Margoz zipriztindutako bi kartoi txikiri begira, honako dio: «ez dakit batere zer den, naturako koloreak bezala. Baina biek emozio bera sortzen didate».

Bide horretan, gogora ekarri du gaztaroan gustuko ez zituen margolanak baztertzen zituela: «Garai horietan margolan pilo bat hausten nituen, orain, aldiz, badaezpada gordetzen ditut denak, kolorearekiko errespetuagatik».

Mugimenduak eta argiak elkartzeak dakarrena uztartuta sortzen du, oreka bilatuz: «Nik margotzen dut, eta argia nola pasatzen den ageri da, aurreikusi gabeko gauza mordoa gertatzen dira». Izan ere, bat-batekotasuna da bere sorkuntzarako bidea; tailerrera heltzen denean koloreak hautatzen ditu, eta orduan abiatzen da sormen lana, «nire buruari aurretik ezer pentsatzea debekatzen diot».

«Gauzatzeak dakarren askatasuna interesatzen zait, formei begiratu gabe, zer diren edo zeren antza duten begiratu gabe». Izan ere, bere begirada, ikusle bakoitzak daukan pertzepziotik ezberdina izango den kontzientziatik lan egiten du Sistiagak.

Askatasuna da ere Bidegainek Sistiagaren ibilbidean nabarmentzen duena: «Irmoki independentea da, bere bidea egiten du eta egingo du, bere margoa ‘idazten’ du. Gaur egun ere ‘gaztetasun’ berarekin ari da, kreatibitate berarekin».

Bizi oso bateko obra

Tabakaleran urtarrilaren 31ra arte egiten ari den “Zin Ex. Abstrakziotik algoritmora” zinema esperimentalaren erakusketan, Sistiagaren lanak ere ikus daitezke, bereziki, garaian aitzindari izan zen zinema esperimentala dago bertan ikusgai, eta bere lanaren beste eremu hori ere deskubritzera joateko gonbidapena luzatu du. Gogora ekarri du ere 1972an itsasontziz munduaren itzulia egin zuenekoa; bidaia horretan, bere filmak New York eta New Orleansen erakutsi zituen.

Urteak joan eta etorri egin dira Sistiagaren bizitzan, baina margoa beti egon da presente, 6 urte zituela Velazquezen “La rendición de Breda” deskubritu zuenetik. Bi urte geroago margo kutxa bat oparitu zioten eta ordutik margotzen aritu da jo eta su. «Margolaritzak bizitza alai diezadan besterik ez dut nahi, eta horrela egin izana eskertzen dut», baieztatu du atzera begira. Eta adinak aurrera egin duen honetan ere, horrela segitzeko asmoa duela oso argi du: «Heriotzara arte margotu nahi dut, nahiago dut margotu, heriotzan pentsatzen egotea baino».