Giza Eskubideen Batzorde Nazionalaren (CNDH, gazteleraz) egoitzaren okupazoak sei hilabete bete ditu erresistentzia feministaren ikur gisa, hain zuzen emakume askok indarkeria matxistarekin permisibotzat jotzen duten herrialdean. Datuek arrazoia ematen diete: ia mila feminizidio 2020an.

Eraikina okupatzen jarraitzen duen eta segurtasunagatik anonimotasuna mantentzea nahiago duen ekintzaileetako batek Ines Amarelo Efe agentziako kazetariari azaldu dionez, batasuna eta elkarbizitza mantentzea «oso zaila da, talka asko daudelako», baina toki horretan «oso babestuta eta seguru» sentitzen dela gaineratu du.

2020ko irailaren 4an, emakume talde batek Mexiko Hiriko erdigune historikoan kokatuta dagoen CNDHren eraikina okupatu zuen, eta justizia eskatu zuen herrialdean egunero bizi diren feminizidio-kasu eta indarkeria matxista pairatu duten emakumeentzat. Egunean hamar emakume baino gehiago hiltzen dira arrazoi horrengatik.

Okupazioaren helburua gune seguru bat sortzea zen, indarkeria jasan duten emakumeek bertaratzeko eta mota guztietako laguntza jasotzeko aukera izan zezaten.

Ekintzaileek eta akademikoek uste dute CNDHren okupazioa Mexikon borroka feminista bizia izan den azken bi urteen ondorioa dela. Borroka horretan, emakumeek hilketa makabroak eta poliziaren gehiegikeriak bizi izan dituzte, eta istiluetan amaitu diren martxekin eta garai batean ezagutzen ez zen amorruarekin erantzun dute.

Olatu feminista berri hori 2019ko erdialdean hasi zen, Mexiko Hirian protesta gogor bat egin zutenean, poliziek ustez hiru emakume abusatu zituztelako.

Mexikok 967 feminizidio erregistratu zituen 2020an, aurreko urteko 969 krimenen kopuru ia berdina. Hamar emakume baino gehiago hil dituzte egunean 34.531 dolozko hilketa izan zituen herrialde batean.

Baina emakumearen aurkako indarkeria hilketetatik haratago hedatzen da, hori baita haren adierazpenik basatiena. 2019an zabaldutako Estatistika eta Geografia Institutu Nazionalaren arabera, herrialdean dauden 15 urteko eta gehiagoko 46,5 milioi emakumeetatik %6,1ek (30,7 milioi inguru) aurre egin behar izan diote indarkeriari.

«Bakea eta babesa»

Eferekin hitz egin duen emakumea eraikina hartu eta lehen asteetan iritsi zen, eta laster loturak sortu eta geratzea erabaki zuen. Gazteak Mexikoko matxismoaren gaitzei aurre egiten jarraitzeko gonbita egin du: «Nire bizitzako helburu handienetako bat gizartean aldaketa bat egin ahal izatea da, txikia edo handia izan. Badakit asko egin dezakegula, eta ez konformatzea eta gure idealak alde batera ez uztea besterik ez dugu egin behar».

Gero eta haur eta nerabe gehiago ari da hazten komunitate horren hormen barruan, eta, askoren ustez, Latinoamerikako borroka feministan eragin handia izan zuen. Haur horietako bat Mishiren alaba da. Hamar urte beteko ditu, eta duela bi hilabete iritsi zen eraikinera, amarekin batera. Amak «tratu txar emozional, fisiko eta sexualetatik» ihes egin zuen, 20 urtez bikotekidea izandakoaren eskutik. Bere alabagatik bikotekidearekin ezin zuela jarraitu erabaki zuen.

Berak bezala, beste emakume batzuek, tartean ama direnak ere, inoiz lortu ez zuten bakea eta babesa dute etxean. Eta hala egiten dute, nahiz eta, ekintzaileak esan duenez, «poliziaren jazarpenak aurrera jarraitzen duen».

«Estatuaren modu bat da guri esateko 'ez bazara lasaitzen, espetxeratuko zaitut'. Beldurra ematen duen zerbait da, ez baikara ezer txarrik egiten ari, ez gara arreta erakarri edo etekina atera nahi izaten ari. Gertatu zitzaidana berriro gerta ez dadin ari naiz borrokan, ezta maite ditudan emakumeei ere», azaldu du.