BBK-k babestutako eta Bilboko Arte Ederren Museoak eta Eleiz Museoak elkarlanean antolatutako ‘Luis Paret Bilbon. Arte sakratua eta profanoa’ erakusketa dela-eta, artista madrildarrak Bilbon egon zenean egindako bi obra garrantzitsu jaso ditu maileguan.

Lehenengoa, ‘Bilboko Areatzaren bista bat’ (‘Vista del Arenal de Bilbao’), Londresko National Gallerytik dator, eta aukera paregabea da Bilboko Arte Ederren Museoaren bilduman 1996az geroztik margotutako eremu bereko beste panoramika batekin batera ikusteko.

Hemen artistaren abilezia kromatikoa nabarmentzen da, urdinaren erabilera sinfoniko bikainaz hedatua. Gainera, Paretek margolari bidaiariaren espiritu erromantikoa  erakusten  du xehetasunetan, eguneroko jarrerei eta eszenei adi. Ezaugarri horiek, nolabait, rococo  betearen espiritutik aldentzen duten arren, honelako obra enblematiko batean (portuko  bista), Paretek oraindik ere irudikatzen dituen pertsonaien –normalean arrantzale eta  nekazari  gazteen– fisionomiek eta jarrerek  François  Boucherren (1703-1770) edo   Antoine  Watteauren (1684-1721) baserritar eta artzainengan dute aurrekaria.

Bilboko irudi fidagarria

Balio artistiko handiko irudikapen hori ere oso garrantzitsua da historiaren ikuspegitik; izan ere, Paretek Bilboko Arenalaren bista fidagarria jaso zuen, zorroztasun topografiko handiz, garai hartan merkataritzarako eta sozializaziorako funtsezko gunea baitzen.

Zuhaizti ugariko pasealekuak orduko hiribilduaren erdigunera jotzen du: Areatza kaleko etxeak, Quintana jauregi zaharra eta, atzealdean, San Agustin komentu desagertua, gaur  egun udaletxea dagoen lekuan  zegoena. Eremuaren deskribapen xehea dela-eta, lana  testigantza bakana da, ez baitago Paret baino lehenagoko adibiderik kalitate eta modernotasun honetako ikuspegiekin. 

Berezitasun garrantzitsu hori, gainera, protagonista lanpetuekin osatzen da –bilbotarrak, bereziki emakumezko bilbotarrak, ia ez baitago horien eguneroko irudikapenik–, bai portu eta merkataritza jarduerako berezko lanetan, bai, aitzitik, jarrera nagi eta kontenplatiboetan.

Erakusketan egiaztatzen den bezala, Paretek bikain gauzatu zituen Bilboko bere lan guztiak, abangoardiako arrasto bat utziz beti.

Modernitatea da bere artearen bereizgarrietako bat, eta, bereziki, margolan intimoenetan  antzematen da, adibidez, Prado Museo Nazionalak mailegatutako ‘María  de  las Nieves  Micaela  Fourdinier, margolariaren emaztea’ lanean, edo harekin pendant egin zuena –bien euskarria kobrezko xafla beretik baitator–, zeinarekin lehen aldiz biltzen baita orain, Paretek 1783an biak margotu zituenetik: hiribilduan jaiotako ‘María eta Ludovica artistaren alaben erretratua’.

Neskatoak, lau eta bi urterekin hurrenez hurren, landare agertoki batean daude, goialdean zutabe klasiko bat dutela. Alaba nagusiak pandereta bati eusten dio, eta gaztea, berriz, txakurtxo batekin ari da jolasean.

Paretek emaztearen erretratuan erabili zuen leiho bera erabiltzen du trompe-l'œil moduan, ore eta oihalen marko aberats bat osatzeko, eta elementu horiek aukera ematen diote  birtuosismo teknikoa erakusteko, ehundura eta distirak nahasiz. 

Azken batean, Paretek Bilbon egin zituen lanak rococo estiloaren erakusgarri leialak dira,  zeina  pintura-mota informal bat  baitzen, neurri handi batean bizitzeko poza erakusteko aitzakia bilatzen zuena.

Gorka Barandiaran Fundazioko zazpi beka

Bestalde, Gondra Barandiaran Fundazioak eta Bilboko Arte Ederren Museoak lankidetza hitzarmen batekin berritu dute gaur beren konpromisoa. Hitzarmenak, besteak beste, kultura eta hezkuntza jarduerak sustatzea eta garatzea du helburu eta fundazioak prestakuntza beken programa bat finantzatzen du 2014tik. Akordio berri honekin 2021-2024 aldian lankidetza sinatu da.

Hitzarmenari esker, dagoeneko berrogeita hamar gaztek jaso dute laguntza, eta lan merkatuan sartu aurretik beren ezagutzak museoan garatu ahal izan dituzte.

Dagoeneko abian da zortzigarren edizioan hautatu eta museora urrian iritsiko diren bekadunei egingo zaien harrera. Osasun krisia zela-eta, 2020an ezin izan zen udako hirugarren ikastaroa egin. Aurten, pandemiak eragindako murrizketak gorabehera, Fundazioak ‘Luis Paret Bilbon’ arte-jardunaldien antolakuntza sustatu du, Luis Paret margolariari buruzko erakusketaren esparruan.

Beken programari dagokionez, museoak berriki argitaratu du zazpi beka berri esleitzeko ebazpena, eta urriaren 1ean hasiko dute prestakuntza. Urteko deialdietan, batez beste, 250 hautagai jasotzen dira, emakumeen partaidetza handia da (%80 ingurukoa), lurralde nazionalean biltzen da (%90 inguru), eta EAEk du presentziarik handiena. Hautagai gehienek Artearen Historia eta Arte Ederren ikasketak dituzte eginda.