EDITORIALA

Urrats handia memoria demokratikoa eraikitzeko

EH Bilduko bozeramaileak atzo iragarri zuen akordioa lortu dutela Madrilgo koalizio-gobernuko alderdiekin, PSOErekin eta Unidas Podemosekin, Kongresuan izapidetzen ari den memoria demokratikoaren lege berria onartzeko. EH Bilduren ustez, akordioak bost aurrerapen ditu, eta asmo handiagoko lege bat osatzeko balioko dute, batez ere, giza eskubideen errespetuaren ikuspuntutik.

Aurrerapenen artean, zalantzarik gabe, aditu independenteen batzorde bat sortzea dago, Francoren diktaduran izandako giza eskubideen urraketak argitzeko. Batzordeak dokumentazioa eta lekukotzak bildu beharko ditu, eta, ondoren, dokumentu batean jasoko ditu bere lanen ondorioak. Era berean, biktimen aitorpen ofizialerako egin beharreko urratsak eta errepresaliatuak izan zirenei ordaina emateko ekimenak proposatu beharko ditu. Batzordearen eraketak bidea irekitzen du frankismoaren biktima ahaztuek azkenean aitorpen ofiziala izan dezaten. Luzea da oraindik bidea, baina erabaki atzeraezina zen. Bestalde, 1936ko estatu kolpearen ondoren eratu ziren auzitegi frankistak legez kanpokotzat eta zilegitasunik gabekotzat jotzea eta haien ebazpen eta kondena guztiak baliogabetzea lorpen garrantzitsua da errepresaliatuek beren izen ona berreskura dezaten, inolako lotsarik gabe, eta, behingoz, eskuinak ebazpen bidegabeetan oinarrituta ereindako zalantzaz betetako itzalarekin amaitzeko.

Akordioak baditu beste alderdi batzuk, eta izaera sinbolikoagoa badute ere, horrek ez ditu garrantzi gutxiagoko bihurtzen. Nabarmentzekoa da Ezkaba mendiko San Kristobal gotorlekua memoria gune bihurtzeko erabakia, 1938ko ihesaldi masiboaren ondoren fusilatutako 207 pertsonak gogoratzeko. Ildo berean, Donostiako La Cumbre jauregia, GALek eraildako Josean Lasa eta Joxi Zabala kare bizian lurperatu aurretik torturatu zituzten jauregia, Donostiako Udalarena izango da aurrerantzean. Bi gune horietan, memoria partekatua ezagutzeko eta eraikitzeko espazioak eraiki daitezke.

Lortutako akordioak elementu oso baliagarriak gehitzen dizkio memoria demokratikoaren lege berriari frankismoaren biktimei erreparazioa emateko.