Duela 60 urte hil zen Viola Desmond, Kanadako enpresaburu eta ekintzailea antirrazista

1965ko otsailaren 7an hil zen Viola Desmond kanadiar enpresaburua, gaur 60 urte. 1946an, Desmondek uko egin zion Roseland Antzokiko «bakarrik zurientzat» bere eserlekutik aldatzeari. Horregatik atxilotu, espetxeratu eta isuna jarri zioten.

Viola Desmond 1965ko otsailaren 7an hil zen. Kanadako Halifaxeko klase ertaineko familia baten alaba zen eta institutuan graduatu ondoren, irakasle gisa lan egin zuen ikasle afro-kanadarrentzat bereizitako eskoletan, lanerako bide oso mugatuetako batean.

1946ko azaroan, Halifaxetik Eskozia Berriko Sydneyra bidaiatzen ari zela, auto arazoek Desmond Glasgow Berrian gaua pasatzera behartu zuten, eta han Roseland antzokira joatea erabaki zuen film bat ikustera. Antzokiaren eserleku-arau segragazionista kontuan izan gabe, sarrera bat erosten saiatu zen solairuan. Antzokiak balkoiko txartel bat besterik ez ziola salduko jakinarazi ziotenean, lurrean eseri zen.

Horregatik, indarrez kendu zuten, atxilotu, egun batetik bestera kartzelan eduki, eta, ondoren, zerga-ihesa egotzi, epaitu eta kondenatu zuten. Kargu hori, solairua eta balkoiko eserlekuen arteko prezio-diferentzian oinarritua, atxilotu eta espetxeratzeko legezko justifikazio bakarra zen.

Desmondek jasan zituen kalte fisikoek, umiliazioek eta bidegabekeriek Eskozia Berriko komunitate afrikarra iraindu zuten. Kasua inspirazio bihurtu zen beren probintzian diskriminazioarekin amaitu nahi zutenentzat, baita sortu berria zen Nova Scotia Association for the Advancement of Coloured People (NSAACP) erakundearentzat ere, zeinak arrakastarik gabe zalantzan jarri baitzuen bere kondena.

Nahiz eta bere kasuaren emaitza legala izan, Viola Desmonden erresistentzia Kanadako eskubideen aldeko borrokaren inflexio puntu bat izan da. 2010ean, Eskozia Berriko Gobernuak hil osteko barkamena eskatu zuen, eta 2016an gobernu federalak iragarri zuen Desmond oroituko zutela diseinatu berri zen 10 dolarreko billetean.