GAIAK

Historiaurreko 2.400 aztarnategi bildu ditu datu-base ireki batek

Lehen aldiz, duela 3 milioi eta 20.000 urte bitarteko gizateriaren historia goiztiarrarekin zerikusia duten gune askotara sar daiteke eskala handiko datu-base batean. 2.400 aztarnategiren eta 100 kultura baino gehiagoren inguruko informazioa bildu dute.

Harri Aroko aztarnategi bat Eskozian. (Jule BERLIN | Getty Images)

ROCEEH (The Role of Culture in Early Expansions of Humans) izeneko ikerketa guneko zientzialariek historiaurreko 2.400 aztarnategiri eta 100 kultura baino gehiagoko 24.000 multzori buruzko informazioa bildu dute lehen aldiz. Datu digitalen bilketa doan eskura daiteke eta ‘PLoS ONE’ aldizkarian argitaratu zen.

Ikerketa-zentroa Tübingeneko Unibertsitatean eta Natura Ikertzeko Senckenberg Elkartean dago, biak Alemanian.

ROAD (ROCEEH Out of Africa Database) arkeologiari, antropologiari, paleontologiari eta botanikari buruzko informazio bilduma digital handienetariko bat da, ikerketaren 150 urteko historian oinarritua, Tubingako Unibertsitateko Andrew Kandel doktoreak dioenez.

Kultura-aztarnei, giza fosilei, animalien eta landareen hezurrei buruzko informazioa esparru geografiko eta kronologiko bateratu batean biltzean, giza eboluzioaren alderdi konplexuak aztertzen laguntzen duen tresna bat sortu du taldeak.

2008tik, sei zientzialarik eta dozenaka ikerketa-laguntzailek osatutako nazioarteko talde batek zehatz-mehatz bildu zituen datuak. 5.000 argitalpen baino gehiago aztertu ziren hainbat hizkuntzatan, txinera, errusiera, ingelesa, alemana, frantsesa, italiera, gaztelania eta portugesa barne.

Erabiltzeko erraza den mapa-interfaze batek mundu osoko guneen banaketa erakusten du. Halaber, erabiltzaileei kontsulta sinpleen emaitzak grafikoki aurkezteko aukera ematen die, erabiltzaile batek bere mapa egin ahal izan dezan, intereseko kultura, aldi edo eskualde jakin bat aukeratuta. Gainera, erabiltzaileek «ROADen laburpen-datuen orri» bat deskarga dezakete PDF formatuan, webgunearen laburpena jasotzen duena.

«Zientzialariek ROAD erabil dezakete kontsulta aurreratuak egiteko», dio Kandelek ohar batean. «Adibidez, kontsulta bat lagungarria izan daiteke Afrikan harrizko erreminten kategoria desberdinen presentzia ezartzeko, edo animalia espezifikoen banaketa, hala nola zaldiak, errinozeroak edo elur-oreinak glaziarrek aurrera edo atzera egin zuten aldietan. Kontsulta horiek datu kopuru handiak ematen dizkiete ikertzaileei, eta datu horiek sakonago azter ditzakete, bistaratzeko eta aztertzeko hainbat metodo erabiliz».

ROCEEHk ROAD diseinatu du gure giza iraganaren historia sakona hobeto ulertzeko. «Kulturaren eta ingurumenaren arteko harreman multifazetikoa aztertzen dugu, eta giza hedapenean duen eragina ikusten dugu». Zientzia irekiaren espirituan, taldeak datu horiek publiko orokorraren, mundu osoko ikasleen eta ikertzaileen eskura jartzen ditu.

Datu horien bilketak dagoeneko erakutsi du gure iraganari buruzko ezagutza zientifikoaren zati handi bat oso ondo aztertutako eskualde gutxi batzuetatik datorrela, hala nola Afrika hegoaldetik eta ekialdetik eta Europatik, baita Asiako erdialdetik eta ekialdetik ere. Hala ere, Ozeania ez da azterketaren parte izan.