Esther Alvarez Prieto
EDE Suspergintzaren Adineko Sailaren koordinatzailea

Nola eragiten die pandemiak eta normaltasun berriak gure adinekoei?

Beharrezkoa da gure alerta-sentsoreak aktibatzea, pandemiaren ondorio negatiboak arindu eta zuzendu ahal izateko, baina, aldi berean, positiboei arreta jarri eta horiek indartzeko beharrezko baldintzak sortu behar dira

Urriaren 1ean Adinekoen Nazioarteko Eguna ospatuko da. Adinekoen Nazioarteko Egunak kolektibo horrek gizarteari egiten dion ekarpen handia ospatu eta aldarrikatu nahi du, baita gaur egun biztanleriaren zahartzearen aurrean dauden aukerak eta erronkak nabarmendu ere.

Ospakizun horrek are indar handiagoa hartuko du 2020an, konfinamenduan eta konfinamenduaren ondoren COVID 19aren bizipenak eta eraginak direla eta. Konfinamendu-ekimenetan eta distantzia sozialean lehentasuna izan duen biztanleria izan da kutsatzea saihesteko, eta neurri horiek ondorio asko eta askotarikoak eragin dituzte.

Zein izan dira konfinamenduak adineko pertsonengan izan dituen ondorio negatiboak?

Eremu fisikoan: jarduera fisikorik ezak pertsona askoren mugikortasuna, oreka, muskulu-tonua eta abar okertu ditu. Horrez gain, loaren asaldurak eta/edo elikadura-ohituren kontrol txikiagoa ere ekarri ditu. Bestalde, pandemiaren aurretik agertzen hasi ziren osasun-arazoak ere handitu egin dira.

Psikologiari dagokionez, eragin handia izan du egoera emozionalean, egoera horrek hainbat sentimendu eragin baitizkie, hala nola kutsatzeko beldurra, zalantza eta antsietatea, tristura izakiak galtzeagatik, autonomia galtzeko sentimendua, asperdura eta adorerik eza denbora zertan eman ez jakiteagatik eta, are, deuseztasun-sentsazioa, beren erantzukizunei erantzun ezin dietelako (bilobak eta bilobak zaintzea, familiarentzat janaria prestatzea eta are norberaren itxura eta higienea zaintzea).

Harremanen esparruan, adineko pertsona askok bakarrik bizi izan dute konfinamendua, baita normalean harreman estua zuten familia eta lagunak izanda ere. Bi aukera sortu ziren hemen: adinekoak bakarrik utzi, kutsatzeko arriskua saihesteko edo adinekoei lagundu eta arriskuan jarri. Isolamendu sozial horrek bakardadea, adorerik eza, tristura, antsietatea, nostalgia eta abar eragin ditu.

Zein izan dira konfinamenduaren ondorio positiboak adineko pertsonengan?

Hainbat ondorio positibo atzeman dira aldi horretan. Alde batetik, adineko pertsonak oso ondo egokitu dira egoera berrira, eta osasun-ohiturei, etxeko ariketa fisikoari, elikadurari eta higieneari, lana eta ongizatea ematen dieten jarduerak bilatzeari eta abarri buruzko osasun-gomendioak bete dituzte.

Ikasketa berriak barneratu dituzte, gailu mugikorrak eta Internet erabiltzeko aukerak ezagutzen, bideo-deiak egiten, betiere maite dituzten pertsonak ikusteko helburuarekin. On line erosketa edo kudeaketa bat egiteko abenturan murgildu diren pertsona batzuen esperientziak ere badaude, baita sare sozialetan elkarreraginean aritu direnak ere. Bakardade-sentimenduak uxatzeko eta gogo-aldartea hobetzeko pizgarria izan da hori.

Bizilagunekiko maitasun-sentimendua ere handitu egin da. Elkartasun komunitarioak handitu egin du lehen ezagutzen ez zituzten pertsonekiko harreman- eta elkarreragin-maila.

Zer gertatzen da normaltasun berria iristen denean?

Konfinamenduak eragindako ondorioek iraun egiten dute, eta berriak ere sortzen dira, negatiboak zein positiboak.

Alde negatiboan, depresio eta tristura kasuak izan dira senideen eta lagunen galerengatik. Pertsona batzuk kalera ateratzeko eta beste pertsona batzuekin lehen bezala elkarreraginean aritzeko beldur izan dira, kutsatzeko arriskua dela eta. Halaber, interes falta izan da irteteko, ez dutelako norekin edo lehen egiten zituzten jardueretako batzuk egitea ezinezkoa zatzaielako. Kontraesan-, haserre- eta tristura-sentimenduak agertu dira, ezin izan dutelako aurreko ohitura batzuk normaltasunez berreskuratu, edo errutina horiek egiteko mugatuta daudelako (bilobak zaintzea, bere konpainiaz gozatzea, familia bisitatzea, aisiako eta gizarte-harremaneko jarduerak egitea).

Ondorio positiboei dagokienez, denbora ahalik eta gehien aprobetxatu dela nabarmendu behar da: eguneroko bizitza berreskuratzea, pandemiak utzitako bizi-ohitura osasungarriak berreskuratzea eta beste batzuk eskuratzeko interesa. Harreman-sare soziala izateak, zaintzeak, ateratzeak, harremanak izateak eta abarrek duten garrantziaz ere jabetu dira. Pandemiako ikasketa berriak eguneroko bizitzan barneratzeaz ere jabetu dira, ikuspegi bio-psiko-sozialetik autonomia hobetzen saiatuz eta urteak betez joateak dakartzan ondorio negatiboak prebenituz.

EDE Fundazioak adineko pertsonekin egiten duen lana

Beharrezkoa da gure alerta-sentsoreak aktibatzea, pandemiaren ondorio negatiboak arindu eta zuzendu ahal izateko, baina, aldi berean, positiboei arreta jarri eta horiek indartzeko beharrezko baldintzak sortu behar dira.

Zahartze aktiboa indartuko duten politikak eta ekimenak garatu behar ditugu, osasun-, depresio- eta mendekotasun-arazo batzuk saihesteko edo, gutxienez, arazo horiek atzeratzeko. Gogoeta kritikoa egiteko garaia da, gure apustu, zerbitzu eta programak berrikusi eta birplanteatzeko, ikuspegi kritikoa eta aldi berean eraikitzailea eta sortzailea erabiliz.

EDE Fundazioan 15 urte baino gehiago daramagu adinekoen ahalduntzea eta ikusgarritasuna errazten duten programak kudeatzen eta garatzen, osasunaren, aisiaren, esku-hartze psikosozialaren, parte-hartze sozialaren eta abarren bidez. Hori dela eta, uste dugu garrantzitsua eta beharrezkoa dela lanean jarraitzea eta garatzen ari garen programak hobetzea:

• Bizipoz Nerbioi, Autonomia pertsonala sustatu eta mendekotasunari aurrea hartzeko zentroa.
• Programa Nagusi Bizi. Zahartze aktiboa
• Esku-hartze psikosozialeko zerbitzua hainbat egoitza-zentrotan,
• Dinamizazio aktiboko programak adinekoen zentroetan.
• Entrenamendu emozionaleko programak
• Dolu-egoeretan laguntzea, etab.
• Akonpainamendu eta laguntza sozialeko programa.

Recherche