Juan Carlos borboia triste dago. Berak sortu eta salbatu zuen espainiar demokrazia eta orain, Francoren heriotzatik eta berak estatuburu gisa zin egin zuenetik 50 urte iraganik, ez diote omenaldirik egin. Are makurragoa dena, ospakizun publikoetatik at utzi dute, eta bere semea jarri. Azkenean, Felipe erregea baldin bada, aitari esker da, halaxe erabakitzen baita suzesioa monarkietan, baina gizona ez da esker onekoa eta emeritua abandonatuta utzi du oraingoan, berriro ere, lotsatuta edo. Zaila da trantsizio modelikoaren kontakizuna bizirik mantentzea, gauzak horrela, borboia ustel eta lapurtzat hartzen baitu jende gehienak han eta hemen. Mitoa erorita, uste zaharrak ahulduta, Francorekiko loturak agertzen dira lehen mailan eta demokraziaren sorrera eta salbazioaren narratibak gainbehera doaz. Otsailaren 23ari buruzko ipuina, esaterako, nola sinetsi salbatzailearen istorioa pertsonaiaren miseriak ezagututa? Nola sinetsi Francoren aginduak baztertu zituenik sistema demokratiko bat eraikitzeko?

Borboi ustela, finean, dena lotua eta ongi lotuaren adierazpen patetikoenetako bat da, frankismoa erregimen ustel eta lapurra izan baitzen, faxista izateaz gain. Errazagoa da haria ikustea, horrela. Ulergarriagoa egiten zaigu, adibidez, Francok izendatu zuen egunean berean borboiak 1936ko altxamendu faxistaren aldarrikapena egin izana. Ederki zekien zer izan zen kolpe faxista hura eta zer-nolako sistema politikoa eraiki zuten irabazi ondotik. 

Eta orain, zonbi gisa itzultzen da borboi zaharra, Franco goraipatzen, ustezko merituak aipatzen eta errukia eskatzen, injustizia baten biktima delako. Espainiar Estatuaren krisiaren sintesi ona da borboiaren autobiktimizazioa; ardurari aurrez aurre begiratzerik ez, beti ihesean. Erantzukizunak ukatu, asmatutako gezurrak ontzat eman eta, azkenean, gertatutakoa beste guziei leporatu. Berriro ere, legenda beltzari erruak! Eta galdetu egiten dute zergatik joan nahi dugun!