Nazio Batuen Erakundearen (NBE) ikerketa batek agerian utzi du bitcoinak ingurumenean duen eragin ezkutua; izan ere, kriptomoneten meatzaritzako munduko sarea, neurri handi batean, erregai fosilen mende dago, eta horrek eragin kezkagarria du uretan eta lurrean, karbono aztarna garrantzitsu bat izateaz gain, ‘Earth's Future’ aldizkarian argitaratutako azterketa batek ohartarazi duenez.

Azken hamarkadan kriptomoneten prezioen igoera apartak inbertsio izugarriak bultzatu ditu sektorean. Blockchain delakoari eta beste aurrerapen teknologiko batzuei esker, moneta digitalak gaur egun munduko finantza sistema modernoaren elementu aurreratua dira, urrearen sukarrarekin aldera daitekeen gorakadarekin. Hala ere, merkatu ustez «zoragarri» honek alde ilun ezkutua du, ikerketaren arabera.

Bitcoin kriptomonetarik ezagunena da. Horrek NBEko zientzialariak Bitcoinek mundu osoan izandako ingurumen inpaktuak aztertzera bultzatu zituen, 2020-2021 aldian kriptomoneta honetako meatzaritza jarduera duten 76 herrialderen aktibitateak ikusita, eta emaitzak «harrigarriak» dira. Karbono aztarna garrantzitsu bat izateaz gain, Bitcoinen meatzaritza jarduera globalek uretan eta lurrean eragin handiak dituzte.

«Berrikuntza teknologikoak, askotan, nahi ez diren ondorioekin lotzen dira, eta Bitcoin ez da salbuespena», ohartarazi du azterlana zuzendu duen Kaveh Madani irakasleak, Nazio Batuen Ur, Ingurumen eta Osasunerako Unibertsitateko (UNU-INWEH) Institutuko zuzendariak. «Gure ondorioek ez lukete txanpon digitalaren erabilera zapuztu behar. Aitzitik, esku-hartze erregulatzaileetan eta aurrerapen teknologikoetan inbertitzera animatu beharko gintuzkete, munduko finantza sistemaren eraginkortasuna hobetzeko, ingurumenari kalterik egin gabe», erantsi du.

Ikerketaren emaitzen arabera, 2020-2021 aldian Bitcoinen meatzaritzako munduko sareak orduko 173,42 Teravatio elektrizitate kontsumitu zituen. Horrek esan nahi du Bitcoin herrialde bat izango balitz bere energia kontsumoa munduko 27. postuan egongo litzatekeela, 230 milioi pertsonako populazioa duen Pakistan bezalako herrialde baten aurretik.

Karbono aztarna 84.000 milioi libra ikatz erretzearen edo gas naturaleko 190 zentral elektriko funtzionaraztearen parekoa izan zen. Aztarna hori konpentsatzeko, 3.900 milioi zuhaitz landatu beharko lirateke, eta Herbehereetan, Suitzan edo Danimarkan dagoen azalera edo Amazoniako oihanaren %7 estaliko lukete.

660.000 igerileku olinpiko betetzeko ura

Denbora tarte horretan, Bitcoinen ur aztarna 660.000 igerileku olinpiko baino gehiago betetzeko behar zen ur kopuruaren antzekoa izan zen; kantitate hori nahikoa da Saharaz hegoaldeko landa eremuko Afrikako 300 milioi pertsona baino gehiagoren etxeko ur beharrak asetzeko. Garai horretan, Bitcoinek mundu osoan egindako meatzaritza jardueren lurreko aztarna Los Angeleseko azalera halako 1,4 izan zen.

NBEko zientzialariek jakinarazi dutenez, Bicoin meatzaritza, neurri handi batean, energia iturri fosilen mende dago; ikatza Bitcoinen energia horniduraren nahasketaren %45 da eta, ondoren, gas naturala (%21). Energia hidroelektrikoa, uretan eta ingurumenean eragin handia duen energia berriztagarriko iturria, Bitcoin meatzaritza sareko energia berriztagarriko iturri garrantzitsuena da, bere elektrizitate eskariaren %16 betez.

Energia nuklearrak %9ko kuota nabarmena du Bitcoinen energia horniduraren konbinazioan; aldiz, eguzki energia eta energia eolikoa bezalako energia berriztagarriek Bitcoinek erabilitako elektrizitate osoaren %2 eta %5 besterik ez dute ematen, adierazi dutenez.

Txinan, batez ere

Txina, tarte zabal batez, Bitcoingo meatze naziorik handiena izan da. 2021-2022an, Txinako Bitcoinen meatzaritza eragiketen karbono isuriak konpentsatzeko, 2.000 milioi zuhaitz inguru landatu beharko lirateke, Portugal eta Irlandaren baturaren pareko azalera edo Central Parkek New Yorken duen azalera halako 45.000 estaliz. Txinaz gain, 2020-2021eko munduko 10 meatzaritza nazio nagusiak Estatu Batuak, Kazakhstan, Errusia, Malaysia, Kanada, Alemania, Iran, Irlanda eta Singapur ziren.

«Herrialdeek elektrizitatea sortzeko energia iturri desberdinak erabiltzen dituztenez, haien ekoizpen elektrikoak kliman, uretan eta lurrean duen eragina ez da berdina –azaldu du Sanaz Chamanarak, UNU-INWEHeko ingurumenari, gizarte gaiei eta gobernantzari (EGS) buruzko ikerketaren egile eta ikertzaile nagusiak–. Bitcoin operazioen ingurumen inpaktuari dagokionez, herrialdeen sailkapena aldatu egiten da aintzat hartzen den ingurumen aztarnaren arabera».

Norvegia, Suedia, Thailandia eta Erresuma Batua lehen hamarren zerrendan agertzen diren herrialdeen artean daude, Bitcoinen meatzaritza jardueren ur edo lur aztarna kontuan hartzen denean. Oro har, Bitcoingo 10 meatze herrialde nagusiek, ingurumen aztarnari dagokionez, Bitcoingo karbonoaren, uraren eta lurraren aztarna globalen %92-94 eragiten dute.

Gomendioak

NBEko zientzialariek gomendio batzuk zabaldu dituzte gobernuek kriptomoneten ingurumen inpaktua kontrolatzeko eta arintzeko egin ditzaketen esku-hartzeei buruz. Halaber, energia erabiltzeari dagokionez eraginkorragoak diren eta ingurumenari kalte gutxiago egiten dioten beste moneta digital batzuetan inbertitzea iradokitzen dute. Ikerketak kriptodibisen meatzaritzak mugaz gaindi eta belaunaldiz belaunaldi dituen inpaktuak ere nabarmentzen ditu.

«Bitcoinen meatzaritzatik gaur egun zein taldek jasotzen duten onura eta zein naziok eta belaunaldik jasango dituzten gehien ingurumenean dituzten ondorioak ikusten denean, ezin da burutik kendu arautu gabeko txanpon digitalen sektoreak dituen desberdintasun eta bidegabekeria ondorioak», dio Madanik.