Koronabirusaren pandemiak eragindako alarma egoerak enpresetan telelana ezarri zuenetik, posible izan zenetan behintzat, milioika pertsonak lan egiteko modu eta denbora jakin batera egokitu behar izan dute, eta kasu askotan gainezka egiten die. Koronabirusari buruzko IV. Funcas Inkestaren arabera, 10 langiletik 3,4k bakarrik jarraitu nahi lukete telelanean.

Etxetik lan egitera ez animatzearen arrazoietako bat euren lanaldiak luzeagoak izatea da kasu gehienetan. Izan ere, Forbesen jasotako NordVPNren analisi baten arabera, telelanarekin bulegora joaten zenean baino gutxienez bi ordu gehiago egiten dute lan.

Eva Rimbau, Universitatat Oberta de Catalunyako (UOC) Ekonomia eta Enpresa Ikasketetako irakasleak azaldu duenez, lan aukera horretarako prestakuntzarik eza egon daiteke lanaldi luze horien atzean: «Ia existitzen ez zen telelana izatetik denbora osoko telelana izatera pasatzea kontu handiz planifikatuko zen egoera normaletan, bai teknologiaren ikuspegitik, bai lana antolatzeko eta zuzentzeko moduak egokituz, baina egoera honek ez du hori ahalbidetu».

Pandemiak eragindako larrialdiak plangintza oro eragotzi du, eta, beraz, jendea telelana egiten hasi da inolako prestakuntzarik gabe, eta horrek akats batzuk ekarri ditu, adituen arabera denbora gehigarriarekin ordaintzen ari direnak.

Deskonexio digital zaila

Hain zuzen ere, langileak gainezka egotearen arrazoi nagusietako bat da, enpresaren eskariaren eta egoera ekonomikoak behartuta ezartzen dugun autoeskakizunaren aurrean, deskonexioa ia ezinezkoa bihurtzen dela.

GlobalWebIndexen argitaratutako ikerketa baten arabera, lan bizitza familia bizitzan sartzen da ezinbestean: telelanaren bidez lan egiten dutenen %74k lan ordutegitik kanpo begiratzen dute posta elektronikoa, eta etxetik lan egiten ez dutenen kasuan %59k. Izan ere, NordVPNren analisiak adierazten du konfinamendua ezarri zenetik lanaldia lehenago hasten dela eta, hala ere, goizago lan egiten dela.

«Arazoa da oraindik ez dagoela telelanaren benetako kulturarik lanerako erabiltzen dugun etxea eta gure gainerako zereginak edo eguneroko lanak bereizteko», adierazi du Pere Vidal UOCeko Zuzenbide eta Zientzia Politikoko Ikasketen irakasle laguntzaileak.

Hala ere, deskonexio digitalerako eskubidea dago. Lan zuzenbidean adituak gogorarazi du hala ezartzen duela Datuak Babesteko Lege Organikoaren 88.1 artikuluak. «Artikuluak dio langileek deskonexio digitalerako eskubidea izango dutela, legez edo hitzarmenez ezarritako lan denboratik kanpo, atsedenaldia, baimenak, oporrak eta norberaren eta familiaren intimitatea errespetatuko direla bermatzeko», azaldu du Vidalek.

Akatsak telelanean

Lan malguan aditua den Rimbauk ohartarazi du funtsezkoa dela ulertzea pandemian hartu den telelana ez dela «telelana egiteko modu zuzena», eta zenbait akats aipatu ditu, telelana behar bezala egiten ari ez garela adierazteko.

Lehenik eta behin, adierazi du telelana beti erabilgarri eta konektatuta egotearen ideia sortzen ari dela, eta hori «estresagarria, ez-produktiboa eta deskonexio digitalerako eskubidearen aurkakoa» dela.

«Ulertu behar da telelana jendeari denbora komeni zaion moduan antolatzen uztea dela, adostutako emaitzak epe jakin batean entregatu ahal izateko», azaldu du irakasleak.

Beste akats bat ordutegi luzeak direla dio. «Atseden hartzeko eta lanaz gain beste jarduera batzuk (bizitza soziala eta familiarra, aisialdia, ariketa, etab.) egiteko ordu kopuru bat lantzea da erreferentzia», adierazi du Rimbauk.

Atsedenaldirik eza da adierazten duen beste akatsetako bat. «Ez da komeni etengabe lan egitea. Egunean zehar atsedenaldi laburrak egitea eta lan sedentarioari lotutako arazo muskulueskeletikoak saihesteko luzaketak egitea da egokiena», nabarmendu du.