Barrutik kanpora suntsitzen espezializatutako nortasun mota bat badago, nartzisistarena da. Nortasun nartzisistek ez dute besteentzako tarterik uzten, beren buruari bakarrik erreparatzen diote. Azken ikerketen arabera, pertsona horiek miretsita sentitu behar dute, eta, aldi berean, ez dira gai gainerakoekin enpatizatzeko. Beren kezkak arrakastarekin, bakar edo berezi izatearekin, bikain edo eder izatearekin zerikusia duten gaiei buruzkoak dira, eta, ondorioz, besteek horrela tratatzea espero dute.

Nortasun-nahaste hori handitasunak eragiten du, bereizmen, perfekzio eta funtzionaltasun handiko itxura eman beharrak. Irrika horrek, egia esan, gorroto kantitate handiak ezkutatzen ditu norbere buruarekiko. Nolabait esateko, armadura urreztatu batekin janzteko beharra dute nartzisistek, barruan taupadaka ari den hutsaltasun sentsazioa ezkutatzeko. Nartzisistengan lotsa eta beldur handia dago eta kosta ahala kosta saihestu nahi dutena itxura arrunta izatea da. Beren buruen gainean koroa bat eramateagatik desesperatzen dira, nahiz eta horrek besteak zapaltzea eta abantaila lortzeko besteak ahal bezainbeste baliogabetzea dakarren.

Nartzisista batek ez du inoiz bere gain hartuko besteen ustez gaizki dagoen edo zehagarria den horren erantzukizuna. Nartzisisten adimenek mundua arrazoitzen, sentitzen eta prozesatzen dute ikuspuntu instrumental eta argi eta garbi interesatu batetik. Axola zaien gauza bakarra da estrategia sibilinoenei forma ematea, egoa elikatzeko onurak, errefortzuak eta hornidurak lortzeko.

Beste alderdi interesgarri bat da nartzisistek badakitela nortasun-ezaugarri negatiboak dituztela. Nartzisista batek oso ondo daki nolakoa den, baina bere ezaugarrietan abantaila bat ikusten du, ez akats edo muga bat. Nartzisistek onartzen dute oldarkorrak eta harroak direla, eta beren ezaugarriek “neurriz kanpokoak” izateko joera dutela. Menderatzaileak eta manipulatzaileak direla ere onartzen dute.

Hortaz, honako ekintza hauen beldur dira: kritika, errefusa, huts egitea, oharkabean pasatzea, eskumenik ez dutela ematea, arretagune ez izatea... Ezaugarri hori duten pertsonak lotsatu egiten dira beren kalteberatasunaz, eta portaera oldarkorrarekin janzten dute. Beren beldurrak isilarazteko boterea nahi dute. Besteak bereganatu eta umiliatzen dituzte, beren segurtasunik eza eta ezkutatutako lotsa baretzen dituen tresna gisa.

Nartzisista akastun agertzen denean azaleratzen den antsietateak indarkeria eragiten du ia beti. Gutxitan onartuko du bere hauskortasuna, gutxitan ikusiko dugu barkamena eskatzen edo bere jokabidearen azalpenak ematen. Zauritzen dutenean, zauritzea bilatzen du nartzisistak, eta, horregatik, prest egon behar dugu.

Nola borrokatu nartzisisten jokabideon aurka? Nola biziraun nartzisistekin interakzioan? Nartzisisten jokabideoi ez erantzutea da gakoa, pertsonok ez desafiatzea, ezta beren hitzei balioa ematea ere. Hotza eta urruna izan behar dugu kontrolatu nahi gaituenaren aurrean. Mugak jartzen jakitea da gakoa; ez amore ematea, nartzisistaren eskaeretako bat bera ere ez indartzea. Nartzisista bat besteek ematen diotenaz elikatzen bada, gehien desiratzen duena kenduko diogu: gure arreta eta baliozkotzea. Izan ere, gauza bat ulertu behar dugu: nartzisistek ez dute beren jarrera eta portaera aldatzen. Guk aldatu behar dugu haiekin dugun tratua, gure osasun mentala babesteko.

Gure zaurgarritasuna onartzeko eta erakusteko gaitasunak, harreman gizatiarragoak eta positiboagoak sortzen ditu. Horretatik abiatuta, besteekin benetakoagoak izatea lortuko dugu. Behar duguna adierazten badugu, zintzoagoak izango gara eta gure artean konektatzeko tresna hobeak izango ditugu; errespetuz, enpatiaz eta gizatasunez. •

saioaaginako@gmail.com