Minorizaturiko hizkuntzako hiztun bakoitzak egunero bere baitan pairatzen duenari estres linguistiko izendapena ematen zaio. Gure hizkuntzaren egoera halakoa izanik, hori da hain zuzen euskaldunon kasua. Edozein bulego, denda, ostatutan... komunikatzeko ze hizkuntza hautatu pentsatu beharrean da hiztun minorizatua. Berezko hizkuntza atxiki ala zuzenean nagusituriko hizkuntzara jo? Eutsiz gero gatazka aukerak biderkaturik eta uko eginez gero berriz, erruduntasun sentipena, hautua une oro horrelatsu planteatzen zaigu. Egoera horretan besterentzea, alienatzea, da estres hori ekiditeko moduetako bat; nagusi den hizkuntza norbere egin eta kito. Ez gatazkarik, ez istoriorik, erdara ahoan ibili munduan... Norbanako gisa gertatzen den egoera hori, alta, ikuspegi kolektibotik baizik ulertu ezin den egoera da. Eta kolektiboki, gure kasuan herri euskaldun gisa, hizkuntza (eta berarekin herri nortasuna) atxiki edo besterentzearen hautu bera planteatzen zaigu.

Lapurdi, Baxenabarre eta Xiberoan euskarak ez du neholako ezagutza ofizialik. Frantziar Estatuak mendeetan eramandako politika etnozidak Euskal Herriko eremu hauek frantsestu eta euskaldun anitz alienatu ditu. Bortizki eta krudelki eginiko erasoa izan da historikoki, euskaldunen deportazioak edota eskoletako zigorrak horren erakusle gordin izanez; sotilki eta maltzurki garatua izan dena eta izaten segitzen duena.

Euskararen herria oraino bizi bada, euskaldunok hizkuntza ardatz duen gure nortasunari atxiki gatzaizkiolako eta asimilazio saio horren aitzinean zanpatuak izatearen kontzientzia hartu eta oldartu garelako izan da. Kontzientzia hartze horretan oinarritua da Euskal Herria berreuskalduntzeko borroka. Eta beraz, une oro herri euskaldun gisa bizi dugun egoeraren kontziente izatea berebizikoa da.
Azken hilabete hauetan oihartzuna izan du LABek pairaturiko beto anti-euskaldunak, baita ere irakurri ahal izan ditugu heldu den urteetan gure herrira etortzea aurreikusten den milaka erdaldunen aferari buruzko euskaltzaleen arrangurak. Baina orokorrean, hizkuntza zanpaketak aski oihartzun gutti izaten segitzen du. Areago, azkenaldiotan euskararen ofizialtasunaren aldarrikapena eztabaida politikoaren muinean txertatu beharrean, bazter utzia izateko joera batzuk ageri dira. Eta, ez gaitezen engaina, 2017an lehen urratsak eginen dituen HELEP berriaren baitan garatuko diren hizkuntza politikek frantziar araudiaren mendekoak izaten segituko dute. Aitortzarik eza eta bazterkeria gehiago.

Euskaldunoi dagokigu, norbanako gisa bezainbat herri gisa ere aktibatuz, zanpaketa egoera ez dugula onartzen ozen agertzea. XXI.mendean, 2016. urtean, euskara ez da ofiziala bere herrian bertan, euskaldun agertzea betatua da gure herrian bertan. Gatazkak eta estresa ekiditeko «demokrazian» bizi garela sinets daiteke, baina egoera zinez halakoa da eta konponbidea ez da ez ikusiarena egitea, egoera errotik aldatzea baizik.

Horregatik, abenduaren 3an, larunbata, 12.00etan Baionako Herriko Etxean ofizialtasunaren alde elkarretaratzera deitzen zaituztegu.