Van Gogh museoak urteko estatuko dirulaguntza 8,5 milioi eurotik 11 milioi eurora pasatzea eskatu du, 2,5 milioiko egiturazko defizita estaltzeko, baina Hezkuntza, Kultura eta Zientzia Ministerioak eskaera baztertu du, esanez, bere datuetan oinarrituta, egungo laguntza maila nahikoa dela.

Emilie Gordenker erakundeko zuzendariak New York Times egunkariari eskainitako elkarrizketa batean egoera salatu zuen eta ohartarazi zuen obra horiek gabe ezin dela bermatu bildumen, bisitarien eta langileen segurtasuna. «Hori da nahi dugun azken gauza, baina egoera horretara iristen bagara, eraikina itxi egin beharko dugu», adierazi zuen.

Gatazka oinarritzen da Herbehereetako Estatuak eta V.W. van Gogh pintorearen ilobak –‘Ingeniaria’ izenaz ezaguna– 1962an sinatutako akordio historikoan.

Bilduma osoa (200 margolan, 500 marrazki eta 900 gutun baino gehiago) Vincent van Gogh Fundazioari transferitzearen truke, Estatuak konpromisoa hartu zuen museo bat eraikitzeko, obraren kontserbazioa eta erakusketa iraunkorra bermatuko zuena.

Ia 57 milioi bisitari

Museoa 1973an inauguratu zen, berehalako arrakasta lortuz. Harrezkero, ia 57 milioi bisitari izan ditu, 2017an 2,6 milioiko errekorra lortuz, datu ofizialen arabera. Amsterdamgo xede kultural garrantzitsuenetakoa da, bere diru-sarreren %85 sortzen du eta, hiriburuko udalaren arabera, «balio handikoa» da, bai hiriarentzat bai herrialdearentzat.

Hala ere, mende erdiko «erabilera intentsiboaren» ondoren, Estatuaren jabetzakoa den eraikinak gabeziak ditu jasangarritasunean, segurtasunean eta klima-kontrolean. Bere instalazio tekniko gehienak zaharkituta daude eta eraginkortasun energetikoaren legezko baldintzek erreforma sakonak egitera behartzen dute, museoak gogorarazi zuenez.

Proiektuak hiru urteko lanak aurreikusten ditu eta 76 milioi euroko aurrekontua mantentze-lanetan eta berrikuntzetan, 23 jasangarritasunean eta beste 5 hobekuntzetan. Museoak, partzialki irekita egongo dena, baliabide propioak jarriko ditu, adibidez, 50 milioi euroko diru-sarreren galera estaltzeko lanek iraun bitartean.

Vincent van Gogh Fundazioak, ia bilduma osoaren jabeak, museoa babesten du, eta gogorarazi du Estatuak 1962ko akordioa betetzeko obligazioa duela.

Ministerioak adierazi du azpiegiturarako emandako dirulaguntza nahikoa dela beharrezko mantentze-lanak egin ahal izateko, eta ziurtatu du Gobernuak eskatuta adituek egindako ikerketa zabal batean oinarritzen duela bere jarrera.

Fundazioak erabaki horren aurka egin zuen eta Estatuaren aurkako prozedura judiziala hasi du. 2026ko otsailaren 19an hartuko dute erabakia.