Joan den ekainaren 2an Donostiako Udalean egindako prentsaurrekoan, Donostiako Oroimen Historikoaren Aholku Batzordeko sinbologia taldeko kideok azaldu genuen zergatik uste dugun Urgull mendiko Motako Gazteluaren gainean dagoen Jesusen Bihotzaren monumentua Estatuko eta EAEko Oroimen Historikoaren Legeen aurkako eraikuntzen artean sartu beharko litzatekeela.

Prentsaurreko horretan, bertaratutako komunikabideei dokumentu bat eman genien, non jasotzen baitziren 1939ko maiatzaren 31ko udal bilkuraren akta, aipatutako eskulturaren ezaugarriei buruzko dokumentazioa, erreferentzia historikoak eta datuak, eta Estatuko Oroimen Demokratikoari buruzko urriaren 19ko 20/2022 Legearen eta Euskadiko Oroimen Historiko eta Demokratiko Autonomikoari buruzko irailaren 28ko 9/2023 Legearen hainbat artikulu.

Instalazioaren jatorria. 1939ko maiatzaren 31ko Udal bilkuraren akta argia da eta ez du zalantzarik utzen. Horren arabera, Donostiako Udalak Urgull mendian Jesusen Bihotzaren eskultura bat eraikitzea onartu zuen bertan, eta honela dio:

«La iniciativa que aspira a perpetuar en una expresión grandiosa al heroico renunciamiento de los mártires de la Cruzada Nacional recogiendo al mismo tiempo todo el espíritu fundamentalmente religioso móvil principal del alzamiento, resulta doblemente simpática, porque da forma y aliento como se indica en el expresado escrito a una idea, a un propósito proclamado por el señor Alcalde desde los balcones de la Casa Consistorial, ante el pueblo de San Sebastián congregado en la plaza del 18 de julio con ocasión de una solemnidad inolvidable...».

Akta horren beste zati batzuetan honako hau irakur daiteke:

«El señor presidente manifiesta que todo cuanto hagamos por nuestro soldados que bajo el supremo mando del providencial Caudillo Franco han salvado a España y a Europa de la invasión bolchevique, nos parecerá siempre poco, porque gracias a sus heroísmos, abnegaciones y sacrificios podemos disfrutar de una era de paz y prosperidad y contemplar el restablecimiento del gran Imperio español, pero si los supervivientes merecen nuestros obsequios, los que derramaron su sangre y dieron su vida en los campos de combate por España y por Franco y al grito de Viva Cristo Rey, merecen nuestro eterno reconocimiento y admiración así como los que por profesar los ideales religiosos, y patrióticos han caído vilmente asesinados en cárceles, calles y plazas perdonando a sus verdugos y haciendo pública profesión de fe y de amor a España y al Caudillo.

Por eso todas las provincias, ciudades y aldeas, preparan sus Monumentos de homenaje a los mártires y a los caídos y en esta noble campaña de emulación, Guipúzcoa y San Sebastián no podían permanecer a la zaga y quieren hacer algo digno de la provincia y de la Ciudad, pero más digno aún de los mártires y de los caídos en esta nuestra tierra.

(...) en esta Ciudad ha de levantarse el grandioso Monumento que rematará en una colosal estatua del Sagrado Corazón que cobijará bajo sus brazos amorosos a cuantos por él y por España han dado su vida guiados por el genio del Caudillo salvador de la Patria».

Prentsaurrekoaren ondoren, alderdi politiko jakin batzuen urduritasuna ikusi ahal izan dugu (EAJ, PSOE, PP), baita Donostiako alkate eta Gotzaindegiko batzuena ere, bereziki "Diario Vasco" komunikabidearena.

Gure ustez, urduritasun hori 1939ko korporazio frankistaren akta horren ondorio da, argi uzten baitu, beltza zuriaren gainean, monumentu horren jatorri frankista.

Ekainaren 3an, asteartean, kazetaritza manipulatzeko ekitaldi zoragarri batean, DVk izenburu hau jarri zuen: EH Bilduk eta Elkarrekin Urgulleko Jesusen Bihotza eraistearen alde egiten dute.

Prentsaurrekoan, Oroimen Historikoaren Kontseiluko ezein kidek ez zuen eraispenaz hitz egin, baina jakina da «egiak ez diezagula titular on bat eragozten»...

Ez dagokigu guri esatea zer egingo den monumentuarekin bere jatorri frankista aitortzen denean.

Eusko Jaurlaritzak eraistea eskatu nahi badu, eska dezala, baina ez dezala inoren ahotan jarri esan ez dena.

Arabako Foru Aldundia, Eneko Goia alkatea eta baita Donostiako Gotzaina ere, arreta desbideratzen saiatu dira, sinetsaraziz monumentu horren jatorria eta betekizuna ez dela frankismoa goraipatzekoa, baizik eta beste akordio batzuen mendekoa (Primo de Riveraren 1926ko diktadura militarra, etab)...

Gotzainaren zortzi orri 1939ko udal aktak dioena ukatzeko eta Urgulleko monumentua frankista ez dela frogatzen duen agiri edo akta ofizial bakar bat ere ez. Monumentu horiek publiko egiteko eskatzen dizuegu.

Donostiako Gotzainak frankisten goraipamen nabarmena ukatzen du eta bake-monumentuaz hitz egiten du.

Guretzat, monumentua, Jainkoari eta Aberria kolpistei gorazarre egiteko baino ez zen eraikia izan. Biktimak umiliatu eta etengabe berriz biktimizatzen dituen monumentua da horrexegatik.

Alkateak eta zinegotzi ordezkariak gure proposamena onartzeari uko egin zioten arren, errealitatea onartzeko modua bilatzen jarraituko dugu, hau da, Motako Gazteluaren gainean eraikitako monumentua Oroimen Demokratikoaren Legeen aurkako monumentu frankista dela frogatuko dugu.

Hala, Estatuko Administrazio Orokorrari eskatuko diogu Urgull mendiko «Jesusen Bihotzaren» eskultura Oroimen Demokratikoaren aurkako sinboloen eta elementuen katalogoan sartzeko, Oroimen Demokratikoari buruzko urriaren 19ko 20/2022 Legearen 35., 36. eta 37. artikuluetan eta Euskadiko Oroimen Historiko eta Demokratikoari buruzko irailaren 28ko 9/2023 Legearen 30. eta 31. artikuluetan ezarritakoaren arabera.


Zuen iritzi artikulu edo gutuna iritzia@gara.net helbidera bidal dezakezue, word formatuan edo beste formatu editagarri batean. Idatzian sinatzailearen izena, abizenak, telefonoa eta NAN zenbakia agertu behar dira. Iritzi artikuluak eta gutunak sinatzailearen izen-abizenekin argitaratuko dira. Egileak talde baten izenean sinatzen badu, sinatzailearen izenaren azpian taldearen izena agertuko da. NAIZ ez da iritzia sailean argitaratutako edukiez arduratzen.