Xabier Amoros Oskoz
Elkarrizketa
Kolorea, zalaparta, haur ugari, usain biziak, argia gainezka... Horrelakoa de Saint Louis.
Kolorea, zalaparta, haur ugari, usain biziak, argia gainezka... Horrelakoa de Saint Louis.

Saint Louis: Afrika atsegin, dardarti eta koloretsua

Kolorea, zalaparta, haur ugari, usain biziak, argia gainezka... Hiri baten espazio txikian, Afrikako esperientziari atxiki ohi zaizkion ezaugarri asko aurki ditzakegu Saint Louis-en. Afrika atsegin, dardarti eta koloretsu baten aurrean gaude, ibai handi bat eta ozeano handia batzen diren gunean.

Senegal izena du ibaiak. Iparraldeko ertzean Mauritania dago, eta hegoaldean, izen bera daraman herrialdea, Senegal. Sahara amaitzen den eta Sahela hasten den lekuan gaude, sabana antzu, erdi estesiatu eta dardaratuzko zerrenda, hegoalderantz, ekuatorerantz, ehunka kilometroren ondoren baso tropikal, heze eta zingiratsuko lurralde bihurtuko dena.

Bere izena Senegal ibaitik jasotzen du, herrialdearen ekialdeko eta iparraldeko muga markatzen duena. Mendebaldean Ozeano Atlantikoa, iparraldean Mauritania, ekialdean Mali, hegoaldean Ginea eta Ginea Bissau ditu mugakide. Gambiak, gune birtual bat osatzen du Senegalen, Gambia ibaiak, 300 kilometro baino gehiagoz. Saint Louis, iparralderen dagoen Senegalgo hiriak bi zati ditu, modernoa eta historikoa. Bien arteko muga ibaiak markatzen du, eta naturagune horren inguruan mundu oso bat eta idiosinkrasia bakar bat sortzen da.

Arrazoi ugari daude hiri zirraragarri hau bisitatzeko. Besteak beste, honako hauek nabarmenduko ditugu: Enklabe horretan, historia pauso bakoitzean sortzen da, ez alferrik, esklabo askatuen gunea izan zen, eta Afrikako mendebaldeko lehen kokaguneetako bat, 1659. urtean. Senegalen independentzia garaian paper erabakigarria izan zuen. Antzinako hiria dagoen uhartea Unescoren ondarea da, bere eraikin gehienak egoera tamalgarrian dauden arren.

Senegal ibaiaren bokalean dago, Ozeano Atlantikoaren ertzean, eta, zalantzarik gabe, mugako eta kultura-esparruen topagune da. Hiri-uhartea Senegalgo ipar-mendebaldeko udalerri bat da. Bere arkitektura kolonialagatik da ezaguna. Alde zaharra Senegal ibaian dagoen N ‘Dar uhartean dago. Uharte hau kontinenteari Faidherbe zubiaren bidez lotua dago; 1865ean eraikia da eta Gustave Eiffelek diseinatua. Place Faidherbek kontserbazio egoera onean dauden eraikinak ditu, Gobernadorearen Jauregia eta katedral neoklasiko bat kasu. Musée du CRDSk artefaktu historikoak eta artelanak erakusten ditu.

Hondartza zabala itsasoari begira

Hiri zirraragarri honetako lekurik interesgarrienetako bat hondartza da, zalantzarik gabe. Hareatza zabala Ozeano Atlantikora modu lotsagabe, desinhibitu eta herrikoian irekitzen da. Ikusteko, sentitzeko eta gozatzeko modukoa da. Harritzen gaituen lehen gauza bere gizatasun nabarra da. Arrantzaleak nonahi, ibiltariak, txalupa koloretsuak hondarretan finkatuta hurrengo lanaren zain, emakumeak sukaldean, jendea paseatzen, eguna pasatzen eta haur ugari jolasean. Hori bai, baldintza higienikoak benetan eskasak dira eta zaborra nonahi pilatzen da. Hondartza hau ikusgarria, zirraragarria eta ahaztezina da.

Baina Afrikako zati hau modu eztabaidaezinean definitzen duen zerbait arrantzaleen mundua da. Horrela, egunero ikus dezakegu Senegal ibaian zehar Guet n 'Dar auzora doazen cayuco ikusgarriak. Txalupa handi hauek kolore biziz apainduak daude, modu oparo eta barrokoan, eta beti maraburen baten babespean, tripulatzaileak ozeanoko ur ikaragarrietatik babestuko dituen buruzagi espiritual erlijiosoren baten babespean. Itsasorantz doazen txalupen segizio koloretsua sinfonia kromatiko bat da, parekorik gabeko paleta piktoriko bat. Ikuskizun paregabea, dudarik gabe. Izan ere, Afrikako alde honetan senegaldarrak nabarmentzen dira itsasoan duten trebetasunagatik. Ez alferrik, arrantzale senegaldarrak ere baditugu euskal portuetan...

Kulturaren gotorlekua

Mugako hiri honen xarmak ez dira mugatzen bere hondartza nabarrera, ezta bere arrantza industria dardartira ere. Saint Louis kulturgunea ere bada. Alde batetik, esan dugun bezala, Unescoren munduko ondarea da 2000. urteaz geroztik. Bere zubiek eta erdiko uharteko hirisareak merezi dute sari hau. Baina Dakar hiriburuaren ondoren Senegalen dagoen bigarren hiria nabarmentzen da ere bere musika jaialdietan oinarritutako kultura eskaintza aberatsagatik (Saint-Louiseko Nazioarteko Jazzaldia 1992an sortu zen), eta 1659an normandiar marinelek sortutako eta Mendebaldeko Afrikako kolonia frantsesaren hiriburu politikoa izan zen hiri honetako kale kolonialetan zehar arte galeria eta artisau ugari izaten dira.

Mugako hiria bere kokapen estrategikoagatik ere nabarmentzen da. Itsasoaren ertzean, Afrikako ibai handietako baten ondoan, bere inguruetan, erreserba natural garrantzitsu bat ere badu, Djoudjeko Parke Nazionala, senegaldarren hiriaren iparraldean dagoena. Gune natural nabarmen honek aberastasun ornitologiko oso garrantzitsua du, bertan bizi diren eta aurrera egiten duten pelikanoen kolonia nabarmenduz.

Aipatutako horiez guztiez gozatzen dugun bitartean, Saint-Louis oraindik ere hiri ederra da, oraingoz ahultzen dena, Senegal eta Mauritaniaren independentziaren ondoren alde batera utzia izan zena, eta, inbertsio handirik ezean, iraganeko eta etorkizuneko proiektuen adibide eder gisa kontserbatzearen xarmak dirau...