Ikasketak bukatuta, upategietan ate joka ari da, baina ez du zorterik izan. Emakumea izateak sarbidea zailtzen dion galdetuta, zera esan du: «Pena da, baina baietz uste dut; gero eta argiago ikusten dut. Noski, upategien jabeek inoiz ez didate esango emakume izatea dela atzera eginarazten dituena».

Enologoak erabaki dezente hartu behar izaten ditu bere eguneroko jardunean. Betiere, azken emaitzak, produktuak, agintzen du. Ardoaren ezaugarriek esaten dute gauzak nola egin. «Upategian, mahatsaren eboluzioa kontrolpean izan behar dugu. Fruitua noiz jaso erabaki eta dena antolatu: zenbat kilo mahats edo sagar daukagun, zer ardo mota egin nahi dugun... Hartziduraren ondoren ardoa barriketara sartu edo botiletan merkaturatu erabaki. Nolako barriketan sartu, zenbat denboraz...», kontatu du.

Enologoaren eta nagusiaren artean hartzen dira erabakiak. Aurrekontuaren eta eguraldiaren menpe, betiere. «Inportantea da zer ardo mota egin nahi dugun: nori bideratuta dagoen, zer preziotan salduko dugun...», jarraitu du. Upategiaren nagusia eta enologoa merkatuaren eskaeraren peskizan ibiltzen dira. «Azken urteotan, fruitu usaineko ardoak ari dira saltzen, erraz edaten direlako. Lehen, aldiz, barrika zaporea zeukatenak eskatzen zituzten. Gure aitek edo aitonek edaten zituzten ardo gogorrak ziren. Gaur egun, ez gaude ohituta», dio.

Elikadurak izan dezake zerikusirik. «Ez dugu lehen bezala jaten eta ardoa ere aldatu egin da. Geroz eta ardo desberdin gehiago ezagutzen ditugu eta erraz edaten direnak deskubritu ditugu».

Usaina lehenik, ondoren ikusmena

Usaina dator lehenik. Ikusmena, ondoren. Eta dastamena, azkenik. Lehenari aparteko garrantzia ematen dio Amondarainek. «Nik, probatu aurretik, beti usaintzen dut. Asko markatzen du ona edo txarra dagoen. Sagardoak nola usaintzen duen garrantzitsua da eta nik asko erreparatzen diot horri. Orain dela hamar urteko sagardoek ukuilu usain handia zeukaten. Orain, badakigu legami kutsakor bat dela usain hori ematen diona. Hori saihestuz, usain hori gabeko sagardoak egiten saiatu behar dugu merkaturatzeko».

Enologo bezala, lanerako, ardoa eta sagardoa, bi edariak ditu gustuko. «Prozesua oso antzekoa da, baina egia esan ardoak aukera gehiago eskain-tzen ditu produktu bezala: urtekoa, ondua, erreserba... Sagardoa antzekoagoa da. Sagardoa urtean bertan kontsumitu beharrekoa da. Ardoak iraupen luzeagoa du. Sagardoaren kasuan, alor gehiago dira ikertu gabeak, enologooi ihes egiten digutenak. Hori dugu erronka. Aldiz, ardoari dagokionez, ia dena dago aztertuta», esan du.

Emakumeei zuzendutako ardo dastaketa gidatu du aurten, Andoainen, martxoak 8 zela-eta. Hogeita hamar inguru bildu ziren. Ardoaren eta emakumearen inguruko hainbat bitxikeria aipatu zituen.

Gero eta gehiago dira ardogintzan aritu bakarrik ez, upeltegiaren ardura ere bizkar gainean hartzen duten emakumeak. «Emakumeok negoziorako usaimen ona daukagula erakusten du», Amondarainen hitzetan. 

Familia negozioak dira gehienak. «Ardoaren alorrean baino are gehiago sagardotegietan ikusten da. Denak aurreko belaunaldiengandik jasotakoak dira. Hutsetik hasi diren kasu bakarra ezagutzen dut, Olaizola anaiena da».

Ederki daki curriculumak hara-hona bidali eta batere erantzunik ez jasotzea zer den. «Gizonen mundua da eta sagardotegietan oraindik gehiago. Errioxako upategietan aurrerago doaz emakumeari tokia egiteari dagokionez. Aldaketak kosta egiten dira, baina esango nuke Gipuzkoa aldeko sagardotegietan oraindik zailagoa dela kanpoko norbaiti negozioaren ateak irekitzea; txakolindegietan ere berdintsu», dio.

Lana sortu bitartean, sagardo mundutik bi aukera etorri zaizkio. Batetik, Basque Culinary Centerren sagardo dastaketak egiten aritu da. Bigarren aukera Fraisoro Eskolak eskaini dio. «30 pertsona sagardo ona eta txarra bereizteko prestatu gaituzte. Enologoak, sagardogileak, kimikariak... gara. Niri gustatu arren, akatsen bat badu, hori nabarmentzen jakin behar dugula ikasi dut. Objektiboak izan behar dugu», azaldu du.