Sarasa eta Iruñea arteko zatia amaituta, Nafarroa eta Gipuzkoa lotzen dituen Plazaola trenbidearen garai bateko bidea egin daiteke, jatorrizko 84 kilometroetatik 78 Natura Bidea-Bide Berde gisa egokitua.

Astelehen goiz honetan inaguratu dute bidea Nafarroako Gobernuko ordezkariek. Rebeca Esnaola Kultura, Kirol eta Turismo kontseilariak bizikletaz egin du bide berriaren egokitzapena, Alicia Echeverria espainiar Gobernuak Nafarroan duen ordezkariarekin, Ana Rivas Turismoko zuzendari nagusiarekin eta inguruko udaletako ordezkariekin batera.

Inauguratutako zatia Iruñerriko lau udalerritako (Iza, Berriobeiti, Berriozar eta Iruñea) 9,65 kilometrotik igarotzen da. Proiektuak 455.000,47 euroko aurrekontua izan du, Berreskuratze eta Erresilientzia Planaren Next Generation funts europarren bidez finantzatuta, eta egokitzapen lanak sei hilabetetan egin dira.

Bide berdea martxan

Bide berde hau erabilera publikorako egokitu dute, komunikazio bide gisa, eta lurraldea egituratzeko elementua dela nabarmendu du Nafarroako Gobernuak. «Landa guneen arteko lotura errazten du, natura ingurunearekiko kontaktua eta errespetua susatzen dituen ibilbidearen bidez. Gainera, motorizatu gabeko bidea da, paisaia ederreko landa eremuen bidez, biodibertsitate handiko eta aberastasun geologikoko eremu batean».

Nafarroako Gobernuak bide berriaren garrantzi turistikoa azpimarratu du, landa turismoa indartu baitu «naturaz gozatzeko gune pribilegiatu batean», eta, gainera, bizikletaren turismoari lotutako estrategia «sendo» bat indartu duela gaineratu du.

Plazaolako Bide Naturalak, bere trazaduraren barruan, Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioaren Bide Naturalen Programaren Sarean sartutako Bide Natural gisa berreskuratutako edo lehengoratzen ari diren bi trenbide hartzen ditu: Plazaola eta Irati trena, biak Iruñerriko Ibai Parkearen bidez lotuak.

Meatze-trenbide bat

Iruñea-Donostia trenbidea 1914an inauguratu zen. Trazadura Plazaolako meategiak eta Andoain lotzen zituen industria izaerako aurreko trenbide instalazio baten luzapen gisa sortu zen. Meatzea Nafarroa eta Gipuzkoa arteko mugan zegoen, eta hasierako bidea minerala euskal trenbideen sareraino garraiatzeko erabiltzen zen.

Iruñeraino luzatu zenean, bidaiarien eta merkantzien garraiobide bihurtu zen. Ia 40 urtez, trenbidea garapenaren balio berrietara egokitzen ibili ziren, eta landa gizarte baten esparruan izandako aurrerapenaren adierazgarria izan zen. Aldi berean, tren txikia trukerako ardatz bat izan zen, bi hiriak elkartzeaz gain zeharkatzen zituen herrietako biztanleei aukera berriak irekitzen zizkiena.

Plazaolak 1953. urtera arte funtzionatu zuen. Urte horretan, uholdeek zubietako zati handi bat eraman zuten, eta jada ez zituzten berritu; autobusak zerbitzu bera ematen zuen, denbora gutxiagoan eta merkeago.