Nahiz eta ez den ohikoa, Patagoniako neguko denboraldiak hiru jarduera bikain jaso ditu. Sokada italiar bat izan zen goiztiarrena. Hain zuzen ere, Matteo Della Bordellak eta Marco Majorik osatutakoa. Haiekin, Tommaso Lamantiak ere parte hartu zuen, baina, lan kontuak zirela-eta, lehenago itzuli zen etxera.

Bikote horrek helburu handi bat zuen esku artean: Fitz Royko edo Cerro Chalteneko 'Casarotto' ibilbidea. Gogora dezagun Renato Casarotto alpinista italiar historikoak bakarka zabaldu zuela 1.250 metro eta 35 luze dituen marra hori. 1979ko urtarrilean izan zen. Garai haietarako ekarpen izugarria izan zen. Izan ere, Fitz Royko iparraldeko zutoin ikaragarri hori estilo horretan gainditu zuen. Artesi sistema amaiezinak, diedro leunak eta desnibel handia. Ezaugarri horiek ditu 'Casarotto' bideak. Zailtasun teknikoei dagokienez, gehienez, alpinista italiarrak 6c+ maila eskalatu zuen.

Udako denboraldian ibilbide horrek asko eskatzen badu, zer izango ote da neguan? Galdera hori alpinista zaildu askok egin diete beren buruei. Besteak beste, udan ez bezala, neguan ekaitz luze bortitzek, artesi izoztuek, muturreko hotzak, egun laburrek… erabateko protagonismoa izaten dute. Della Bordellaren eta Majoriren eskutik iritsi da erantzuna.

Hain zuzen ere, Majorik berak NAIZi bidalitako testuan espedizioaren eta bizipenen inguruan azalpen zabala eman du.

'Casarotto'

«Irailaren 3an El Chaltenetik irten ginen; hilabete bateko epean laugarren irteera izan zen. Elurretan urratsa zabaltzen eta zama handia garraiatzen, Paso Superior izeneko gunera iritsi ginen. Itxaropen handiarekin iritsi ere. Eguzkia egiten zuen, baina etengabeko haizeak elurra altxatzen zuen. Horrek behartzen gintuen generaman denda txikiaren barruan egotera. Goizeko bostetan jo zuen alarmak. Eguraldi iragarpena ikusi eta erabaki genuen ez zela egunik egokiena denda horretatik irteteko.

«Biharamunean eta ordu berean entzun genuen abisua. Antzigarrarekin estalita zegoen lo-zakutik irten eta kafea prestatzea oso gogorra egin zitzaidan. Eguraldiaren baldintzak hobetu zirenez, 6.30ean atera ginen. Lehen helburua Cerro Chaltenen eta Val Bios orratzaren artean itsatsita dagoen harkaitz handira heltzea zen. Bloke horrek zutoinaren hasiera markatzen du.

«Aurreko ekinaldietan finkatutako sokara abiatu nintzen. Sendotasunik ez zuen elurrean urratsa zabaltzea deserosoa izan zen. Glaziarrera heldu eta iruditu zitzaidan hasiera ona izan zela. Soka finkoei esker, serac erraldoia gainditu genuen. Ondoren, pioleta eskuan hartu eta korridorean sartu nintzen. Oso arin nindoan, eta, antza denez, Fitz Royri nire jarrera ez zitzaion gustatu. Eskalatzen ari ginen luzeek asko eskatzen zuten. Oso tenteak ziren, izotz mehearekin, granitozko blokeetan pauso zorrotzekin… Soilik bi torloju eta friend gehiegi neraman tarte izoztu hori eskalatzeko. Baina non ote dira artesiak? Gutxi aurkitu nituen, eta den-denak izoztuta zeuden. Halere, nire barruan energia handia sumatu nuen eta horrek aurrera jarraitzeko indarra eman zidan.

«Eguerdian, aipatu dudan bloke erraldoi horretara heldu ginen. Denbora asko genuen gauak harrapatu aurretik. Lasaitasun osoarekin botak kendu eta katu-oinak jarri nituen. Zutoinaren lehen bi luzeetan sartu nintzen. Soka finkatu eta blokera jaitsi nintzen. Bien bitartean, Teo bibaka prestatzen ari zen.

«Gaua askoz ere lasaiagoa izan zen. Neure burua dendaren sarreran nuenez, zutoina ikusteko parada nuen. Bere formekin jolasten hasi nintzen. Diedroak, sabaiak eta artesiak lotzen nituen marrazki bat irudikatuz. Banekien biharamuna oso gogorra eta luzea izango zela, baina, bitxia bada ere, oso lasai nengoen. Erabat basatia den inguru horrekin erabat lotuta nengoen.

«Irailaren 6a esnatu zen. Hotz ikaragarria egiten zuen, eta ohiko errituala hasi genuen. Egunsentiarekin batera, Teo dendatik irten eta soka finkoetatik igo zen. Bi petateak antolatzeaz gain, inoiz ikusi dudan egunsenti ederrenarekin gozatu nuen. Teok 22 kiloko petatea jaso zuen bitartean, nik 19 kilokoa bizkarrera eraman nuen eta soka horietatik igo nintzen. Egun horretan, berez, ez nuen eskaladarekin disfrutatu; izan ere, Teo sokaburu zegoen eta nire ardura maniobra guztiak era egokian egitea zen. Batez ere, Teori lanak errazteko. Goretta izeneko zutoinaren gailurrera 19.30ean iritsi ginen. Gaua gainean genuela, pioletekin erlaitz bat antolatu genuen denda altxatzeko. Terraza txiki bat zen, amildegi izugarri batetik zintzilikatua. Hotz handia egiten zuenez, dendaren barruko ekintzak oso mantsoak ziren. Azkenean, hamarretan lo-zakuetan sartu ginen.

«Aurreko egunetan bezala, oso traumatizatuta esnatu nintzen. Oraindik gaua zen eta sudurra erabat izoztuta nuen. Neure buruari esaten nion Bormio edo Paolons tabernan kaputxino bat hartzen egotea ez ote zen egoera askoz ere egokiagoa. Berehalakoa izan zen erantzuna: ez, ezta pentsatu ere! Erantzun horrek harritu ninduen eta barrez hasi nintzen. Ez dakit Teok zer pentsatu ote zuen.

«Une zehatz horretan konturatu nintzen egoera askoz ere errazagoa zela, ekintza bakoitza askoz ere arinagoa. Badirudi baten batek opari erraldoi bat egin didala, bihotzarekin eginiko oparia.

«Teok dio aurretik ditugun luzeak partekatuko ditugula. Nire sokakideak harkaitzean zeuden zailenak egingo zituen; nik, berriz, amaierako mistokoak, baita puskatuta zegoen tarte bat ere. Luze gehienak ondo igo genituen, baina horietako bik buruhauste batzuk eragin zizkiguten. Hotzaren ondorioz, artesiak izotzarekin estalita zeuden. Egoera horrek artifizialean eskalatzera behartu gintuen. Zorrotza izan zenez, denbora gehiago eskatu zigun.

«Arratsaldeko ordu bietan gailurra zapaldu genuen. Telefonoa piztu eta 'Tontorra' hitzarekin mezua bidali nien nire poza baloratu eta ulertzen zuten lagunei. Segituan itzali eta une berezi horrekin gozatzen hasi nintzen. Zenbat aldiz egin dut amets mendi horrekin? Ibilbide dotore horrekin? Zenbatetan identifikatu naiz Renato Casarottorekin? Tontor horretan eta bakarrik?

«Nire aita Giovannik 1979an ateratako argazkia gogoan dut: Renato Fitz Royko oinarrian. 70x50 neurria zuen zuri-beltzezko argazki hura. Hain zuzen ere, ohearen gainean zintzilikatu zuena eta mendiekin zaletzera eraman ninduena. Irudi hark ikasketetan lagundu zidan. Edertasunarekin inspiratu eta nire ibilbide propioa egiten lagundu zidan. Amets egiten ere bai. Eta orain? Ametsetan edo esna nago? Orain amets egiten ari naiz, baina begiak zabalduta.

«Gailurreko ohiko argazkiak egin eta arratsaldeko hiruretan  'Franco-Argentina' bidetik jaisten hasi ginen. Kontrako isurian, itzalean. Baldintza izoztu horiei esker, hogei rappelak askoz ere samurragoak izan ziren. Glaziarrera heldu eta eskiak genituen lekura abiatu ginen. Paso Superior-era gaueko hamarretan iritsi ginen. Jabali eta bere bikote Lucia zain genituen. Une oso berezia izan zen.

«Biharamunean etxera itzultzeko hegazkina hartu behar genuen, baina oraindik Paso Superior-en geunden matea hartzen, tresneria guztia lurrean barreiatua zela. Berdin zitzaigun! Une berezia aprobetxatu nahi genuen, eta azken gaua dendan igaro genuen. Paso Superior-eko aldats tente eta izoztuetatik jaistea ez zen batere erosoa izan: 30 kiloko motxila generaman. Duela urtebete istripua izan nuen K2 mendian, eta kosta egin zait fisikoki eta batez ere mentalki berriro martxan jartzea. Fitz Royra joan aurretik ez nintzen batere prest sentitzen. Alpinismoaren ikuspuntutik hutsik nengoen. K2-k asko kendu zidan; Fitz Royk, aldiz, dena itzuli dit. Itzuleran, burua maiz bihurtu nuen mendi hori agurtzeko. Irri egiten diot, baina era berean malko tanta batzuk isurtzen ditut. Fitz Roy ez da soilik eskalatu dudan arroka bat, batez ere oroimen multzo bat izan da. Lagunak, istorioak eta umetatik izan ditudan ametsak».