Ikasle guztien hezkuntzarako eskubideak bermatuta egon behar du gure hezkuntza-sisteman, uneoro eta edozein egoeraren aurrean. Pairatzen ari garen osasun-krisia hasi baino lehen, Steilasek jada salatzen zuen zentzu horretan dagoen berme falta. EAEko hezkuntza sisteman familien egoera sozio-ekonomikoaren araberako desberdintasunak Europa osoko altuenen artean daude. Beraz, familia askoren ahultasun sozio-ekonomikoa nabarmenki handia zen krisi honen aurretik euskal eskola-sisteman.

Hezkuntza-sisteman pandemia geldiarazteko hartu behar izan den neurriak gure hezkuntzan bizi den desberdintasun-egoera azaleratzeaz gain, desberdintasun hori areagotu egin du, familia askoren zaurgarritasun-egoera muturrera eramanez, eta agerian utzi ditu gure hezkuntza-sistemaren gabezia nagusiak.

Gaur egun, ikasleen zati bat desagertuta dago, eta beste zati handi batek ez du baliabide nahikorik agintzen zaien eguneroko lana egiteko. Benetako zifrak ezagutzen ez baditugu ere, badakigu irakasle talde askorentzat hori dela bere kezka nagusia. Hezkuntza Sailak gainezka egin du egoera horren aurrean, ez du ekitatea lehentasunezko gaitzat hartu, eta profesionalak berak, inguruneko errealitatera egokituta, izan dira irteera eman diotenak, ahal izan duten neurrian, egoera horri. Hala eta guztiz ere, gure ikasleen ehuneko esanguratsu batek hezkuntza-sistematik kanpo jarraitzen du. Egoera hori are larriagoa da premia bereziak dituzten ikasleen, gela egonkorren eta abarren kasuan, haien arreta desagertu egin baita, baliabiderik gabe geratu baita eta erabat ikusezin bihurtu baita, normaltasun-irudia hautsi ez dadin.

Kezkatzen gaitu, halaber, zenbait patronalek eta euskal komunikabide publikok egoera lazgarri hau aprobetxatuz gizarteari marketin-kanpainak egiteko helarazi nahi dioten normaltasun irudiak. Jarrera horien aurrean, STEILASek dei egiten dio hezkuntza-komunitate osoari bere eguneroko lanaren printzipio gisa ikasle guztien aukera-berdintasuna manten dezan eta, horretarako, eskura dituen baliabide guztiak erabil ditzan.

Egoera honetan, baliabide telematikoek ikasle batzuek curriculumeko alderdi jakin batzuk lantzen jarraitu ahal izateko balio dute soilik, baina, nolanahi ere, oso urrun daude Hezkuntzatik. Horregatik, zentro asko, gehienak publikoak, biztanleria ahulenarekin egiten ari diren lana goraipatzekoa da.

Arrazoi horiengatik guztiengatik, hezkuntzako profesionalak inoiz baino beharrezkoagoak dira. Koordinazioa, familiei arreta ematea, lanak berrikustea, plantillak osatzen dituzten gainerako profesionalekin lankidetzan aritzea inoiz baino garrantzitsuagoa izaten ari da. Hala eta guztiz ere, Hezkuntza Sailak erabaki du baja egoeran dauden langileak ez ordezkatzea, milaka ikasle ikastetxean inolako erreferenterik gabe utziz. Ulertezina da Eusko Jaurlaritzak produkzio-jarduerari eustearen aldeko apustua egiten duen eta enpresa askotako langileak lanera joatera behartu nahi dituen bitartean, hezkuntza-sailak berak bajak ez estaltzea, baimen guztiak etetea edo lanaldi-aldaketak ez baimentzea aukeratzea. Bajak ez betetzeak, lan-eskubideak murrizteaz gain eta duela bi urte lortutako akordioa ez betetzeaz gain, ikasleen hezkuntzarako eskubidea ere urratzen du.

Gainera, egiaztatu dugu ikastetxe pribatuetan gehiegikeriaz erabiltzen ari direla martxoaren 17ko lege-dekretua ERTEak ezartzeko, bereziki 0-3 etapan, ikastetxeek irekita egon behar dutenean. Benetan larria da, gainera, Hezkuntza Sailaren aldetik etapa honetarako jasotzen dituzten diru-laguntzak osorik mantentzen direnean (apirilaren 2ko EHAAren 1777 Ebazpenean jasotzen den bezala). Hezkuntza-enpresa horiek eta erakunde titularrek atzera egin behar dute, eta beren langileen eskura jarri behar dituzte jarduerak telelanaren bidez egin ahal izateko behar diren baliabide guztiak.

Premiazkoa da hezkuntza-sistema planifikatzeko oinarrizko erreferentzia gisa ekitatea aldarrikatzen dugun eragileen arteko adostasunak lortzea. Bizitzen ari garen une berezi honek, gure hezkuntza-sistemaren josturak berrikusteko balio behar digu. Ez gaitezen erori aldi birtual hori soilik konponduko duten epe laburreko soluzioetan. Pentsa dezagun aurrez aurreko eskolan.