Batzuk gehiago, besteak ez hainbeste, baina denok aztertu dugu egoera. Dibergentzia nagusiak, beti bezala, ondorioetan daude, eta horiek aldendu egiten dituzte ekintza-batasunaren aukerak. Nolanahi ere, ospatzekoa da politika egiteko modu berri bati ateak irekitzea erabaki izana, baita helburu argi eta zehatzak finkatzeari ere. Horretarako, urteetan emandako erabakiekin, kongruentzia eta eraginkortasuna ekarriko duten aktiboak eratu nahi dira. Bale, bai jauna, egia, ospatzekoa da.

Horrek aldaketa teorikoak eta praktikoak eskatzen ditu gaur egungo eginkizun politikoan. Enpresa pribatuak adina, edo gehiagoko beharrarekin, goi mailako prestakuntza ez ezik, espezializazioa ere ezinbestekoa baita.

Politikagintzan, beharbada gehien erabiltzen dugun hitza «errealitatea» da, baina aspalditik dakigu «errealitate» esaten zaion hori, gertaera, ikuspuntu, balorazio eta gustu pertsonalen nahasketa dela, eta askotan, bereizten oso zailak dira.

Hori dela eta, hurrengo hauteskunde kanpainan «garai bateko» gertaeretara jotzea erabakitzen dutenek –eta joko dute–, hautespen sozial edo politiko jakin bat justifikatzeko izango da, eta errealitatearen «interpretazio» jakin bat erabiliko dute.

Nire ustez, joera honen alderdirik gaiztoena, egia desitxuratzeko formula gisa erabiltzeaz gain, badirela –gauza bera egin arren– jakitun ez direnak. Harrigarria, baina egia. Pena.

Betiko dilemaren zatia, hau da, «esan edo izan», ideologia liberalak, nahiz eta alderdi desberdinak bere baitan, gizabanakoak gizartearen aurrean duen lehentasuna jartzen du sistemaren bihotz gisa.

Batzuek diote gizabanakoaren gainetik gizartea lehenestea asmo ideologikoa dela, baina nik kontrakoa uste dut. Benetan Estatu orojakile bat gorestea bezain okerra dela, gizartearen eskubideen gainetik, gizabanakoa bakartua jainkotzea.

Inork ezin du argudio horien egia zatia uka. Dena dela, horrela defendatzen dutenek beren aukera liberala «aske» deritzen nazioen artean, hirugarren munduko diktadura basatienei emandako laguntzak ahazten dituzte.

Hori guztia, merkatu askatasunaren «sorta» berean doa. Estatu liberala sortu zenean, langile klaseak jasan behar izan zituen baldintzak ahaztu gabe.

Gaur egun liberaltzat –edo ez– jotzen direnek diotenaren aurka, haien ideologiaren erroa eta oinarria ez da aukera librea, lehiakortasuna baizik. PSOEk laurogeiko hamarkadan harro «aldezten» zuen hura, eta gaur egun ere «praktikan» jarraitzen dutena, Lakuatik eta Karlos III.etik igaro diren gobernu guztiek.

Hain zuzen, batzuek «darwinismo soziala» deitu zioten aitorpen ideologikoa aplikatzen dute, eta, laburbilduz, gizarteak aurrera egin dezakeela defendatzen du, indartsuen eta ahulenen arteko borroka oztopatzen ez badu. Hau da, espezieen bilakaeraren eredua aplikatuz.

Batzuk, gaur, orain bertan aldarrikatzen ari diren zerbait.

Azken urteetan, osasun publikoaren kudeaketan esku hartu den moduan –Euskal Herriko hegoalde osoan– gizartea eta estatua «diotenez» borroka horretatik at kokatu behar dira.

Ahulen babesak, «onak eta hobeak» atzeratzea ez ezik, aurrera egiteko ezinbestekoak diren baliabideak galarazten dituen iruzurra ere badakar. Hau da gaurko gobernatzaile liberalen «egarria» asetzen duen Bibliak dakarrena.

Argi dago diskurtso hori gogorra eta onartezina dela, kontuan hartuta XXI. mendeko bigarren hamarkada erretzen ari garela. Horregatik azpimarratzen da «bakarkako aukera librea» onargarriagoa delakoan, baina gauza bera da.

Liberalismoa da PSOE eta haren bazkidea EAJ hamarkadetan praktikatzen ari direna. Izan ere, nola ahaztu Lakuako ate birakaria erabiliz aberastu eta «pedigri» gizentzen ari diren «meritorio» ugariak.

Beraiek dira, liberalismo epidermikoa nolakoa den irakasten dutenak.

Gaurko liberalak «tigre harrapari aseezin» baten gainean bizi dira, beste guztia literatura da.

Ez da ahaztu behar, liberalismoa, borroka sozialaren une garrantzitsuetan, indarrari egozten zaiola beti, eta konbentzitzeko gai ez direnean, indarra erabiltzen dute adierazpen guztietan.

Horren berri aspaldian ikasi zuten osasun publikoko langileek. Kapitalismo «herrikoi», berritu baina zahar honek gutxiengo nagusien nagusitasuna zaintzen eta garatzen du, ez besterik.

Horrela lortzen ari dira gizarte aurrerapenen eredu bat higatzea. Eta hau, gaitasun politiko handiagoarekin baino, ezin dugu geldiarazi.

Espainiako Estatuarekiko harremanen esparru berri bat benetan eta kontzesiorik gabe lortu nagi dugunok uste dugu ziklo politiko baten amaiera zorrotz planteatzeko moduan gaudela. Eta hala gaude, nahiz eta EAJk betiko dileman jarraitzen duen: «esan edo izan».

Azken urte hauetan, Osasunbidea eta Osakidetzaren logika kapitalistak sortutako gabeziak medikuntzarenak propio diren hainbat ezagutza ikastera behartu gaitu. Geroztik, Hego Euskal Herrian gehiengo soziala jakitun da denbora luzeko ohitura txarrek muineko gaixotasunak sortzen dituztela, eta horiek errehabilitazio handia eskatzen dute. Burmuina sakelan daramatenekin, bidaia laburra.