Aurrera begira, herritarrekin eskutik, euskararen alde

Duela sei hamarkada euskarak bizi izan zuen berpizkundea garaiko testuinguru soziopolitikoan ulertu behar da: frankismoaren aurkako euskal erresistentzia-mugimenduetan, haien estrategietan eta militantzian.

Bestela, errebisionismoan eta nostalgian erortzeko arriskua dago. Eta orain nagusitu behar luketena, hain zuzen ere, estrategiak eta militantzia dira. Hori bai, anbizio berrituekin eta aro garaikidera egokituta.

Euskararen aldeko egituren hedapenarekin batera, estrategia haren giltzetako bat euskal herritarra izatea zer den definitzea izan zen: Euskal Herrian bizi eta lan egiten duten pertsonak. Mugimendu horrek euskal auziaren lubakia hamaika metro aurrerago kokatu zuen. Migratzaileei herriaren atea zabaldu zien, baita euskarari lehio bat ere. Arrazismoak indar handia duen garai honetan, ideia horiek aldarrikatzea funtsezkoa da. Euskaldun eta euskaltzale kategoriekin batera, euskal herritarrak funtsezko zeregina betetzen jarraitzen duelako herrigintzan.

Soziolinguistikaren alorrean, Euskal Herriak errealitate oso desberdinak bizi ditu; diagnostiko bereziak, egokitutako estrategiak, segmentazioa, diskurtso konplexuak eta mezu sinpleak behar ditu, agian. Oreka ez da erraza. Ez da hau euskarak bizi izan duen egoerarik tragikoena, baina ez dago inolako harrokeriarako arrazoirik ere. Hizkuntza larrialdia errealitate baten deskribapena izan daiteke, baina eraginkorra izateko erantzukizunarekin eta konpromisoarekin batera joan behar du.
Balantzeak zintzoak izan behar dira. Zenbait esparrutan atzerapauso nabarmenak daude. Erasoen aurrean tinko mantendu behar da. Beste arlo batzuetan, berriz, euskal kulturaren berpizkundea gertatzen ari da jada, atzo Bilbon egiaztatu zen bezala.

 

Invitación sincera para adoptar compromisos por el euskara

En euskara, la terminación «-zale» significa afición, amor o compromiso. Es un identificativo para las personas y sirve en muchos contextos, desde el deportivo, donde los «-zale» son seguidores de un equipo o deporte –«pilotazale», que le gusta la pelota–, hasta el político –«abertzale» es alguien comprometido con la patria, «aberria»–.

En pura lógica, «euskaltzale» se puede traducir como favorable al euskara, en su versión más comedida, y como amante de la lengua vasca, en su versión pasional. Objetivamente, no implica saber euskara –eso se llama «euskaldun», el que posee euskara–, sino tener una postura favorable a su supervivencia y desarrollo.

En principio, no todo «euskaltzale» es «euskaldun», pero todos los «euskaldunes» deberían ser «euskaltzales». Hay diferentes grados de compromiso, y todos son bienvenidos para una comunidad que suele sentirse maltratada.

Ayer, miles de personas se reunieron en Bilbo para demandar que no se discrimine ni acose a la lengua vasca y a quienes la hablan. Que no se haga política contra el euskara a través de los tribunales españoles y franceses. Plantearon que diferentes informes y expertos consideran que el idioma tiene problemas serios para avanzar. Hacen falta políticas públicas eficaces. Es evidente que los retos a los que se enfrenta el mundo resultan más abrumadores si cabe para una lengua y una cultura pequeña y minorizada como la vasca. Por todo ello, consideran que hacen falta nuevos compromisos, para que el euskara pueda hacer frente a esos retos y viva un renacimiento.

Miles de personas en Euskal Herria no saben que son, que pueden ser, «euskaltzales». Están invitadas a tomar partido en favor del euskara. Con afición, amor y compromiso.

Bilatu