Xole ARAMENDI - GAUR8
BILBO
Interview
Kepa FREIRE
Slow Food Bilbao-Bizkaia conviviumaren bultzatzailea eta Keia enpresaren jabea

«Gehigarririk gabe ketzen ditugu hegaluzea, berdela eta sardina»

Kepa Freire (Otxandio, 1946) gastronomoa oso kritikoa da gaur egungo gizarteak daraman martxarekin eta elikadura ohiturekin. «Slow food jatea baino askoz gehiago da», dio.

Kepa Freire. (Luis JAUREGIALTZO/ARGAZKI PRESS)
Kepa Freire. (Luis JAUREGIALTZO/ARGAZKI PRESS)

Bidaiari nekaezina, hogei urte zituenerako munduko bazterrak ezagutzen hasia zen. Finlandian ikasi zuen ketzeko teknika eta Bizkaira ekarri zuen. Izokinarekin hasi zen Lemoako lantegian eta ondoren Kantauri itsasoko arrainekin proba egitea pentsatu zuen. “Zaporearen kutxa” zerrendan sartuta daude Keia enpresak merkaturatzen dituen hegaluze, berdel eta sardina ketuak. Urtean 12.000 kilo izokin eta 3.000 hegaluze egiten dituzte. Berdela eta sardina gutxiago, 600 kilo inguru.

Arraina izoztu, desizoztu eta gatzunetan edukitzen dute, gatz eta azukretan. Ketu, mazeratu, lehortu eta ontziratu egiten dute ostean.  

Osagai naturalak erabiltzen dituzue ketze prozesuan.
Guk ez dugu inolako gehigarririk erabiltzen ketze prozesuan. Hiru dira osagaiak: azukrea, gatza eta kea. Hirurak dira naturalak. Kubako blanquilla azukrea beltzarekin nahasten dugu. Gatza ere naturala da, Marokotik eta Cadizetik ekarria. Marokon bertako emakumeekin aritzen gara, Xauen herrian. Eta kea sortzeko haritza, artea eta pagoa erabiltzen ditugu. Laranjondoa edo limoiondoa ere bai, tarteka... Olibondoa ere oso egur berezia da. 

Edozein arrain mota ketu al daiteke?
Koipea izan behar du arrainak. Tarteka antxoa eta itsas aingira ere ketzen ditugu.

Zein da zuen sekretua?
Askok galdetzen didate osagai bakoitzaren kopuru zehatza. Guk garia soroan ereiterakoan bezala, begira kalkulatzen dugu, kasu honetan eskura! Ez daukagu proportzio zehatzik. 

Bezeroak puntako jatetxeak izango dira.
Bai, eta horiekin batera gutizia zale diren bezeroak. Madril eta Bartzelonan ditugu batez ere.

Bertako ekoizleekin aritzen zarete lanean.
Bermeoko arrantzaleei erosten diegu arraina. Euskal Herriko enpresekin ere elkarlanean aritzen gara. Orain bertan Getariako enpresa txiki batekin ari gara lanean.
Bizkaiko «convivium»-eko kidea zara. Noiz izan zenuen mugimenduaren berri?
Turinen ezagutu nuen, azoka batean. Duela hogei bat urte izango zen. Tokian tokiko produktuaren aldeko mugimendua zela ikusi nuen. Ondoren, Mungia slow city izendatu zuten. Lekeitio eta Mungia dira Euskal Herrian izendapena duten bakarrak. Slow Food Bilbao-Bizkaia convivium-a Mungian sortu zen, Guri Zer txoko gastronomikoan. Udalak ere parte hartu du hasieratik. Sarritan biltzen gara taldeko kideak.

Etorkizuna ikusten diozu?
Bai. Nire ustez slow food mugimenduak eta jaki ekologikoek elkarrekin joan behar dute.

Jaten dugunarekiko ardurarik ikusten duzu Euskal Herrian?
Nik bai, autoa Mungiako azokan erositako barazkiz beteta daukat! Behetik hasi behar dugu, herrietan azokak egitetik, ikastetxeetan irakastetik… Noski, nik txikitatik ikusi dut. Etxean bertan eta herrian. Nire aita herriko medikua zen eta beti bizi izan naiz herri batean, beste pentsamolde bat daukat. Beste mundu bat izan da eta dena galtzen ari da...

Elkartasun proiektuak ere badituzue Afrika aldean.
Bai, Mungiako Udalarekin elkarlanean –urtero aurrekontuaren %0,7 bideratzen  du garapen proiektuetara– hainbat egitasmo ditu slow food taldeak. Eskola jarri da martxan, 100 haur eta 200 neskato hartzen dituena. Hamazazpi ur putzu ere egin ditugu. Burkina Fasoko mugan ospitale txiki bat ere eraiki dugu. Mungiako Lapiko Solidario ekimenari esker Land Rover bat erosi dugu, eta tomatea eta tipula txikitzeko makinak ere bidali ditugu.