Euskal Herrian bezala, beste herrialde askotan bolo-bolo dabil gaztetxoenen telefono mugikorren erabileraren inguruko kezka eta eztabaida. Ikastetxeei dagokionez, Europan nagusia da zentroei autonomia emateko joera, baina bada debekatzeko urratsa egin duenik ere.

Estatu espainolak eskoletan telefono mugikorrak debekatzea planteatuko du, baina Europako beste toki batzuetan jada debekatuta dago, Estatu frantsesean bezala, eta, Alemanian, ikastetxei erabakitzeko autonomia uzten diete.

Euskal Herrian, umeen artean telefono mugikorraren erabilera murrizteko neurri batzuk hartu izan dira. Esate baterako, Donostiako institutu batean egindako ‘No Phone Challenge’ proiektua edo Tolosan nerabeentzako dendetako telefonoak erabilgarri jarri zituen ekimena.

Telefono mugikorra legez debekatuta dago Estatu frantseseko lehen eta bigarren hezkuntzan, 2018tik, eskola-orduetan, irakaskuntza-jardueretarako eta komunitate-bizitzarako kalte «larria» eragin dezaketeelako.

Araudi honek beste edozein gailu elektroniko hartzen du barne, hala nola tabletak edo erloju adimendunak, baina kanpoan uzten ditu erabilera medikoa dutenak, diabetesarena esaterako, eta hezkuntzarako erabiltzen direnak, ikastetxeek erabilera horren inguruabarrak argitzen badituzte.

Suedian, aldiz, Gobernuak ekimen bat aurkeztu du eta Parlamentuaren babesa jaso du, Lehen Hezkuntzako eskoletan mugikorrak erabiltzea debekatzeko.

Ikasleek goizean eskolara iristean eman beharko dituzte telefonoak, eta eskola, ordutegia amaitzean jaso ahal izango dituzte. Exekutiboaren arabera, helburua da «lehen eta bederatzigarren mailen artean mugikorrak ondoan ez izatea eskola-egunean zehar, ezta jolasaldietan ere».

Errumanian debekatuta dago telefono mugikorrak erabiltzea eskoletan, eta indarrean dago irakasleei gailu horiek «hartzeko» aukera ematen dien lege bat, ikasle bat batekin joaten bada eskolara. Legea haur hezkuntzan, lehen hezkuntzan eta bigarren hezkuntzan aplikatzen da, gazteek 18 urte bete arte. Ikasleek ikastetxeko barne-araudiak berariaz baimendutako guneetan erabil ditzakete telefonoak.

Erabateko debekua eztabaidatzen ari direnak

Portugalen, 2012ko lege baten arabera, ikasleek «ez dute inolako ekipamendu teknologikorik erabili behar, hala nola telefonoak, ekipoak, programak edo aplikazio informatikoak» eskola ematen den lekuetan. Praktikan, elkargoen esku geratzen da aparatu horien erabilera baimentzeko edo ez baimentzeko erabakia.

Gaur egun, herrialdean eztabaida dago, eskola-jazarpeneko kasuen aurrean Gobernuak erabilera debekatu edo mugatu egin beharko ote lukeen. Eskolen Kontseiluak txosten bat egin zuen urriaren amaieran, eta, bertan, ez debekatzeko aholkatu zuen, eta gomendatu zuen ikastetxe bakoitzaren erabilera arautzea, 2012ko legearen arabera.

Herbeheretan ere, ikastetxeetan ea institutuetan, ezingo da telefono mugikorra erabili lehen eta bigarren hezkuntza osoan 2024-2025 ikasturteetatik aurrera. Ikasgaiaren edukirako beharrezkotzat jotzen badira bakarrik erabili ahal izango dira, edo ikaslea arrazoi medikoengatik mugikorraren mende badago.

Baina Herbehereek ez dute legezko debekurik ezartzen (hori ere aztertzen ari dira); aitzitik, eskolei dagokie irakasleekin, ikasleekin eta gurasoekin hitz egitea, ikasgeletan mugikorraren debeku hori nola aplikatuko den eta salbuespenak zeintzuk izango diren azaltzeko.

Erabakia ikastetxeetan

Alemanian, ikastetxeek autonomia dute gailu mugikorren erabilera debekatzeko. Ikasturtea hastearekin batera, Schleswig-Holstein estatu federatuan, Karin Prien kontserbadoreak proposatu zuen lehen hezkuntzako ikastetxeetan debekatzea maila federalean, baina ideiak ez zuen aurrera egin.

Hezitzaileen elkarteek debeku orokor baten aurka hitz egin dute; izan ere, diotenez, ezinezkoa litzateke ezartzea, zereginak gehiegi kargatzen direlako eta langilerik ez dagoelako, eta familiek berek nahi dutelako beren seme-alabekin harremanetan jarri larrialdietan.

Italian, oraindik ere ikastetxeko zuzendariaren erabakia da ikasleek erabili ahal izatea eta ikasgelan telefonoa erabiltzea onartzea ala ez. Hori dela eta, ikastetxe batzuetan mugikorrak ikasgaien hasieran konfiskatzen dira, eta beste batzuetan, berriz, eskolen artean erabiltzeko aukera ematen da.

Giuseppe Valditara Hezkuntza ministroak zirkular bat bidali zuen iaz ikastetxe eta institutu guztietara, eskoletan mugikorra erabiltzea debekatuta zegoela gogorarazteko, arreta galtzeko eta irakasleekiko errespeturik ez izateko elementua delako, baina argi utzi zuen ez dela diziplina-zigorrak dituen araua, baizik eta ikasle eta irakasleei erantzukizuna eskatzen ziela.

Belgikan, Valonia-Brusela federazioan, eskolak libre dira baimentzeko edo debekatzeko. Gauza bera gertatzen da Flandriako eskoletan. Belgikako Hezkuntzako arduradunek oraingoz ez dute debekurik aurreikusten.

Austrian, Hezkuntza Ministerioak ez du debeku orokorrik planteatzen. Ikasleek mugikorra klasera eraman dezakete eta, ikastetxe bakoitzeko arauen arabera, itzali edo isilean jarri behar dute ikasgaietan. Aisialdietan erabiltzeko arauak ere ezartzen dituzte ikastetxeek.

Hungarian, eskolek modu autonomoan erabakitzen dute mugikorren erabilera eskoletan eta eskoletatik kanpo. Pedagogia Federazio Nazionalak defendatzen duenez, «edonola ere, dispositiboak erakundeetan egongo dira».