NAIZ

Botika esperimental batek «aro berri bat ireki du» alzheimerraren tratamenduan, adituen arabera

Donanemab sendagaiarekin egindako saiakuntza kliniko batek fase goiztiarrean zegoen alzheimer sintomatikoaren progresio klinikoa «nabarmen» moteltzea lortu duela azpimarratu dute adituek.

Botika berriak alzheimerraren aurkako borrokan «aro berri bat» ireki dezakeela uste dute adituek.
Botika berriak alzheimerraren aurkako borrokan «aro berri bat» ireki dezakeela uste dute adituek. (GETTY IMAGES)
‘JAMA’ aldizkari zientifikoak astelehen honetan argitaratu ditu Lilly konpainia farmazeutikoaren Donanemab medikamentuarekin egindako 3. faseko saiakuntza baten emaitzak. Bertan erakusten denez, narriadura kognitiboa %35 moteltzen du, garunean tau proteina maila baxua edo ertaina duten pazienteengan, plazeboa hartu dutenekin alderatuta.

Donanemab antigorputz monoklonala da, alzheimerraren aurkako beste bi farmako berriak bezala, aducanumab (‘Aduhelm’) eta lecanemab (‘Leqembi’). Farmako horiek amiloide izeneko proteinaz osatutako garuneko plakei erasotzen diete. Funtzio zelularra aldatzen dute eta tau izeneko beste proteina baten hedapen azkarra eragiten dute. Amiloideak eta tauk Alzheimerren gaixotasuna garatzen laguntzen dute.

Estudioan, Donanemabek hobeto ezabatu zituen plaka amiloideak ‘Aduhelm’ eta ‘Leqembi’-k baino, eta tau kontzentrazioak murriztu zituen odolean, baina ez garunaren funtsezko gune batean. Emaitza hauek ‘Leqembi’-rekin lortutakoen antzekoak dira. Azken honek Ameriketako Estatu Batuetan onespena jaso zuen uztaila hasieran.

Donanemabekin egindako saiakuntzan, pazienteek %40 arrisku gutxiago izan zuten narriadura kognitibo arinetik dementzia arinera edo dementzia arinetik moderatura igarotzeko. Batez beste, gaixotasunaren progresioa 4,4 eta 7,5 hilabete artean moteldu zen 18 hilabetean zehar.

Maiatzean, Lillyk iragarri zuen AEBekin eta beste herrialde batzuekin lan egingo zuela «ahalik eta lasterren farmakoaren onespena lortzeko». AEBk urtarrilean ere uko egin zion donanemabaren onarpen azeleratuari, azterketa kliniko batean gutxienez 12 hilabetez botikaren eraginpean egon ziren pazienteen kopuru mugatua zela eta.

«Aro berri bat»

San Frantziskoko (AEB) Kaliforniako Unibertsitateko Alzheimer Gaixotasunaren Ikerketa Zentroko zuzendariak, Gil Rabinovicik, alzheimerraren aurkako farmako berri honen etorrerarekin gaixotasuna geldiarazteko borrokan aurrerapausoak ematen ari direla nabarmendu du ‘JAMA’ aldizkarian.

Hala ere, zehaztu du farmako horiek hobeto funtzionatzen dutela gaixotasunaren lehen faseetan, eta beste terapia batzuk beharko direla gaixotasun aurreratua duten pertsonei laguntzeko.

Nolanahi ere, uste du «terapia molekularren aro berri baten hasierako kapitulua baino ez dela, Alzheimerren gaixotasunerako eta horrekin lotutako beste nahasmendu neurodegeneratibo batzuetarako».

Emaitza horiek pozgarriak badira ere, Rabinovicik adierazi du oraindik beharrezkoa dela azterketa sakon bat egitea aurkikuntza horiek pazienteen emaitzetan nola eragiten duten ulertzeko. Adibidez, zehaztu du gaixotasun aurreratuagoa duten pazienteek ia ez zutela onurarik erakutsi plazeboa jaso zutenekin alderatuta.

Botika berri honek izango lukeen kostu handia eta pazienteen eskari handia kontuan hartuta, Rabinovicik esan du zentzuzkoa izan daitekeela tratamenduaren iraupena mugatzea garuneko plaka amiloideak kentzeko behar den denboran. «Horrek pazienteentzako, klinikoentzako, aseguru-etxeentzako eta osasun-sistementzako tratamenduaren bideragarritasuna asko hobetu lezake», ziurtatu du.
«Urte bat edo bi»

Bestalde, Liz Coulthardek, Bristolgo Unibertsitateko (Britainia Handia) Dementziaren Neurologiako irakasle elkartuak, SMCri egindako adierazpenetan defendatu duenez, ikerketaren emaitzak «pozgarriak dira eta esan nahi dute urte batean edo bitan pazienteei Alzheimerren gaixotasunaren progresioa motelduko duten tratamendu batzuk eskaini ahal izango zaizkiela».

Adituaren arabera, farmakoak «onura esanguratsua du, gutxienez paziente batzuentzat». Hala ere, zehaztu duenez, «oraindik ez dakigu onura horrek 18 hilabeteren ondoren jarraituko lukeen».

Ildo beretik, Ivan Koychev Dementia Platform UKeko eta Oxfordeko Unibertsitateko (Britainia Handia) ikertzaile kliniko eta neuropsikiatra nagusiak ziurtatu duenez, astelehen honetan argitaratutako emaitzek «froga berriak gehitzen dituzte plaka amiloideak arrakastaz ezabatzen dituzten terapia immunologikoak Alzheimerren gaixotasunaren progresioaren moteltze apal batekin lotzen direla egiaztatzeko».

Etorkizunean, adituaren ustez, hurrengo etapa «terapia jarraitu dutenen epe luzeko emaitzak zein diren ikertzean datza: oraindik ez dakigu noiz etengo luketen tratamendua pazienteek mundu errealean», nabarmendu du.