2024an, bularreko minbiziaren baheketa programaren bidez 715 kasu detektatu zituen Osakidetzak, gehienak oso fase goiztiarretan eta pronostiko onarekin. 1995ez geroztik, programak 12.663 tumore diagnostikatu ditu, gehienak fase goiztiarretan. Horrela, hilkortasuna %16 murriztu da. Baheketa -adinean diagnostikatutako emakumeen biziraupena 5 urtera %92,7koa da.

Gasteizko Legebiltzarrean Gobernuaren kontrolerako ostiral honetan egiten ari den osoko bilkuran Elena Lete EAJko legebiltzarkideak baheketa programen ezarpenari buruz galdetu dio Alberto Martinez Osasun sailburuari eta orduan jakinarazi ditu datu hauek.

Gaineratu du bularreko minbiziaren baheketan 50 eta 69 urte bitarteko emakumeen eta lehen mailako senideak eta aurrekariak dituzten senitartekoak dituzten 40 eta 49 urteko emakumeen artean parte-hartzea ia %80koa dela.

Kolon eta ondesteko minbiziaren baheketan, berriz, 50 eta 64 urtekoei dagokienez, parte-hartzea %73koa baino handiago da, Estatuko eta Europar Batasuneko altuenetakoa sailburuaren arabera. Iaz 2.085 kasu berri diagnostikatu ziren , 1.154 gizonen artean eta 931 emakumeen artean.

«Heriotza tasak nabarmen egin du behera azken hamarkadetan. 74 urtera arte luzatu dugu, neurri horrekin detekzioa %25 gehiago handitzeko helburuarekin, eta 2009an programa hasi zenetik 4.519 tumore gaizto atzeman dira. Baheketei esker hilkortasuna %30etik gora murriztu da», adierazi du.

Zerbix edo umetoki-lepoko minbiziaren kasuan, 25 eta 65 urte bitarteko emakumeei zuzenduta dago baheketa, eta programan parte hartu duten eta tumorea diagnostikatu zaien emakumeen heriotza tasa %3ra jaistea lortu dela azaldu du.

Martinezek baheketa «berrienak edo lantzen ari direnak» azpimarratu ditu, hala nola prostata baheketa, 50 eta 70 urte bitarteko 1.000 gizonek baino gehiagok parte hartuko dute, «herritar guztiei zabaltzea komeni den ala ez baloratzeko».

Jaioberrien baheketa

Bestalde, Osakidetzak jaioberriei egiten dien baheketak 23 patologia detektatzeko aukera ematen du, eta 2026an beste 9 gehituko zaizkie, 32 guztira, Alberto Martinezek jakinarazi duenez.

Bere hitzartzean, sailburuak gogorarazi du «minbizia dela heriotza arrazoi nagusia» Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, eta baheketa programek «eragin positiboa» dutela osasun publikoan, «biziraupen tasak hobetuz eta gaixotasunaren karga murriztuz herritarrengan».

Jaioberrien kasuan, «proba horiek funtsezkoak dira haurren osasuna eta ongizatea epe luzera ziurtatzeko, esku-hartze goiztiarra eta gaixotasun horien pronostikoa hobetzea ahalbidetzen baitute, desgaitasun larriak edo zorigaiztokoak saihestuz», adierazi du sailburuak.

Horrekin batera, gogorarazi du joan den maiatzean Osakidetzak jaio aurreko baheketa proba ez-inbaditzaile bat sartu zuela haurdun dauden emakumeentzat, «amaren odol analisi bat, fetuaren arriskurik gabe Down edo Edwards sindromearekin lotutako kromosomen alterazioak identifikatzeko aukera ematen duena».