Mugarik Gabeko Medikuak (MSF) erakundeak ohartarazi duenez, migratzaileen eta errefuxiatuen egoerak etengabe okerrera egin du  Greziako Lesbos uhartean, eta indarkeria salaketa ugari izan dira, hala nola, bahiketak eta beroko itzulketak, atxiloketak eta elikagairik eta babeslekurik eza.

MSFk desagertutako ehunka migratzaileri buruzko txostenak ikertzea eskatzen die Greziako agintariei –ustez, itsasora itzultzera indarrez bultzatuak–, eta Egeoko uhartean jarraitzen dutenentzako harrera-baldintza seguruak eta duinak praktikan jartzea.

«MSFk Lesboseko kostaldera iristen ziren pertsonei larrialdiko laguntza medikoa ematen hasi zenetik, 2022ko ekainean, ezin izan ditugu 940 pertsona lokalizatu», azaldu du Nihal Osmanek, Lesboseko MSFren proiektuen koordinatzaileak. Denbora horretan, hainbat pazientek kontatu dutenez, Greziara iristen saiatu diren aurreko aldietan indarrez itsasora itzultzera behartu zituztela.

«Iritsi berri diren eta larrialdiko laguntza behar duten pertsonen berri ematen digutenean, orduak edo egunak ematen ditugu horien bila, askotan basoan ezkutatzen baitira», azaldu du Osmanek. MSFko langileek kontatu dute medikuz mozorrotutako gizonekin topo egin izan dutela, beren konfiantza lortzeko trikimailu gisa. Hori baieztatzen bada, laguntza humanitarioaren manipulazio onartezina eta larria da», azpimarratu du.

Iritsi berrientzako laguntza humanitarioa nabarmen murrizten da, kriminalizazioaren beldur. MSF da orain Lesbosera iristen diren migratzaile eta errefuxiatuei laguntza ematen dien eragile independente bakarra.

Lesbosera iristen diren migratzaileak eta asilo-eskatzaileak bi zentrotara bidaltzen dituzte: Mavrovouni eta Megala Therma. Mavrovounik, EBk finantzatutako Sarbide Kontrolatuko Zentro Itxira (CCAC), 2.700 pertsonara iritsi ziren 2023an. CCACk uhartera iristen ziren pertsonen bizi-baldintzak hobetzeko zentruak izango zirela esan zuten, baina errealitatea da haien mugimenduak zorrotz murrizteko eta espetxeen antzeko instalazioetan sartuta mantentzeko diseinatu zirela, MSFek esan duenez.

Maiatzaren 17an, Greziako agintariek errefuxiatutzat hartzen direnei eta nazioarteko babesa ukatzen zaienei elikadura emateari utzi zioten, zentroa uztera bultzatzeko. Gainera, nazioarteko babesa ukatzen zaien familietako haurrei gizarte-segurantzako zenbakia ere kentzen zaie, eta horrek oinarrizko txertoak jasotzea eragozten die, oinarrizko eskubideak urratuz.

Atxiloketa arbitrarioa Megala Therma eremuan

Lesbos iparraldeko kostaldean, Megala Therman, MSFk osasun-laguntza ematen du 2020tik, eta han ere egoera kezkagarria da. Instalazio honetan, Mavrovouniko CCACera transferitu aurretik iritsi berri diren pertsonak hartzen dituzte.

Megala Thermako pertsonak ez daude erregistratuta, eta bertan bizi direnen bizi-baldintzak «izugarriak» dira. MSFk esan zuenez, jendea oherik ez duten unitateetan pilatuta dago: batzuetan 14 pertsona daude bostentzako lekua duen unitate batean.

Zentroa ere isolatuta dago, eta horrek nabarmen zailtzen die eragile medikoei osasun-larrialdiei erantzuteko sarbidea. «MSFko medikuek astean bitan egiten dituzte bisitak, baina beste edozein egunetan larrialdi mediko bat gertatzen bada, ez dago inor Megala Therma-n, eta anbulantzia batek ordubete baino gehiago beharko luke iristeko», azaldu du Osmanek.

«Megala Therma eremua zentro horietan hartutako ikuspegi krudel eta disfuntzionalaren ikurra da, EBko estatu kideek babestutako eta Europako Batzordeak finantzatutakoa. MSFk gogor kritikatu eta salatu ditu politika horiek», ondorioztatu du MSFk Lesbosen egindako operazioen arduradunak.

Hori dela eta, MSFk zera eskatzen die Greziako agintariei eta Europako Batzordeari: «mehatxuak, bahiketak eta tratu txarrak jasan dituzten pertsonen salaketak lehen bait lehen ikertzea; Megala Therman erregistratu gabeko iritsi berrien atxiloketa arbitrarioarekin amaitzea eta erregistratuak izateko sarbide azkarra ahalbidetzea, harrera-baldintza duinak izan ditzaten; eta kalitatezko arreta medikua bermatzea».