PSOEko Andueza jaunak adierazi zuen eskubide linguistikoaren eta lan egiteko eskubidearen artean aukeratzerakoan egiten duen planteamenduan bigarrenaren alde jotzen duela, eta gezur borobila dela frogatzen saiatuko naiz.

Jakina da epaitegiak sistematikoki euskararen aurkako epai asko ematen ari direla azkeneko urteotan, erakunde publikoetan langile batzuei euskara maila bat edo beste eskatzen zaielako, besteak beste. Andueza jaunari gogoratu beharko zaio Euskal Herrian lan egiteko eskubidea izateko gaztelania (Hegoaldean) zein frantsesa (Iparraldean) jakin behar dela nahi eta nahi ez. Beraz, lan egiteko eskubidea erabat lotuta dago gaztelania jakitearekin Hegoaldean eta frantsesa jakitearekin Iparraldean. Beraz, Hegoaldean, egun, ez badakizu gaztelaniaz hitz egiten, ez duzu inon lan egingo. Eta beste horrenbeste gertatzen da Iparraldean frantsesarekin.

Baieztapen hau frogatzako adibideak milaka izan daitezke. Hala ere, bakar batzuk aipatuko ditut.

Demagun Europa ekialdetik pertsona bat Hego Euskal Herrira iritsi dela, lanaren bidez etorkizun hobea lortzeko asmoz. Pertsona hori lan egin ahal izateko gaztelania ikasten hasiko da (gaztelania irakasten duten eskola batera joanda edo joan gabe). Pertsona horri lan kontratu bat egin arte hilabete asko pasa daitezke. Momenturen baten gaztelania maila komunikatibo bat eduki beharko luke administrazioarekin harremanak izan ahal izateko, eta bere egoera legeztatzeko hainbat pauso eman daitezen.

Beste adibide bat dugu ondokoa. Demagun Euskal Herrian etxean euskaraz bizi den familia bat eta familia horretako gazteenak enpresa pribatu batean lana bilatu nahi duela. Pertsona horrek nahi eta nahi ez gaztelania jakin behar du Hegoaldean eta frantsesa Iparraldean. Kontu bera gertatzen da pertsona horrek administrazio publikoan lan egin nahiko balu.

Adibide horiekin frogatuta dago lan egiteko eskubidea ez dela zerbait abstraktua, zerbait neutroa, inolako identitate kutsurik ez duena. Norbaitek honi buruz zalantzarik baleuka, gogoratu behar da Espainiako Konstituzio zale amorratuek Espainia deitzen dioten Euskal Herriko Hegoaldean bizi garenok legez behartuta gaudela gaztelaniaz jakitera. Aipatu dudan hori, adibidez, oso garbi ikusten da Nortasun Agiri Nazionala delakoa egitera edo berritzera joaten garenean. Joan zaitezte bulego horietara bakarrik euskaraz hitz egiten, eta ohartuko zarete zein herritar mota izango zareten haientzat! Ez hori bakarrik, ez baduzu euskaraz bakarrik hitz eginez karneta egitea lortzen, karnet hori ez edukitzeak eskubiderik ez izatea ekarriko dizu (izan ere, ezingo zenuke Osakidetza edo Osasunbidearen txartela eduki, ezta lan kontratu bat ere). Beraz, Andueza jauna, zure planteamendua gezur hutsa da.

Hala ere, hainbat erdaldun elebakarri, Anduezak bezala pentsatzen duten beste hainbat politikarik ziria sartu ahalko diete. Engainatuta dauden pertsona kopuru esanguratsu bat lortzeko eta engainu hori iraunkorki mantentzeko, lehen aipatutako legeaz gainera, badituzte beste zenbait tresna ere. Iaz PSE-PSOEk eta EAJk onartu zuten EAEko Hezkuntza Publikorako Legea. Legea aprobatu baino egun batzuk lehenago (beraz, esan dezagun, azken momentuan) lege horren edukian erantsi zuten aipamen garbi bat, non esaten den A eredua ez zela kentzen Derrigorrezko Hezkuntzatik. Ondorioz, A ereduan matrikulatuko diren umeek, denok dakigun bezala, Derrigorrezko Hezkuntza bukatutakoan ez dute euskaraz jakingo. Beraz, EAEn euskara ez dakiten gazteak egongo dira berriro ere eta, beraz, horrela beren sasi argudioari edo gezurrari eusten segituko dute, alegia euskaraz ez dakiten pertsonak ezin direla diskriminatu, erakunde publiko batzuetan lan egiteko euskaraz ez jakiteagatik.

Haien maltzurkeria izugarri handia da, ederki asko dakitelako bi hizkuntza ofizialak ikasteko hezkuntza eredu onena D eredua dela, eta, hala ere, A eredua bultzatzen segitzen dute Derrigorrezko Hezkuntzan.

Jakina da D ereduko ikasle batzuek erdiesten duten euskara maila oso baxua dela. Horrek eskatzen du bestelako neurriak hartzea, bai eskola barruan, bai eskolatik kanpo, ikasleak murgiltzen diren tokietan gauzatzen dituzten jarduerak zein aktibitateak euskaraz eskainiz.