Lehen begiradan dirudiena baino zabalagoa da lorategien esparrua, eta gaia testu baten baino gehiagoren mereziduna da. Lorezaintzaren xarmaren antzera, jardinen arkitekturak badu zer birlandu eta berridatzi. ”Jardin” hitza frantsesezko jardin hitzetik dator, hesitua adierazi nahi duen “jart” eta sustraietatik datorren “gard”, eta horien ghorto jatorri indoeuroparretik, itxituraren ideiara garamatzanetik. Oinarri beretik jaioa da hortus hitza, “baratze”, eta horrela indartzen da, lorategia beti espazio mugatua eta basatia den ideiatik, banatua eta gizakiak domestikatua izan den ideia.

Jatorri etimologiko horrek mugaren funtsezko ezaugarria azaleratzen du, eta jardina naturatik bereizitako espazio gisa ulertaraztera eramaten du, espazio eraikia bihurtuz hormen, hesien zein muga sinbolikoen eraikuntzaren bitartez, besteak beste.

Ezagutzen diren lehen lorategiak Egiptokoak dira, K.a. 1400 urte ingurukoak. Erlijio funtzioetan oinarriturik, bertan, urmael angeluzuzenak, zuhaitz-ilarak eta kanal ordenatuak zituzten. Geometria zorrotzeko lorategiak ziren, jauregiei eta tenpluei lotuak, eta haien erregulartasunak nekazaritza-ordenaren eta gozamen estetikoaren arteko fusioa aurreratu zuen. Ondorengoak, idazle klasikoen deskribapenen arabera, Babiloniako lorategi esekiak dira, loreak hazteko landare-lurrez betetako estalki mailakatuak, arkitekturaren handitasuna eta naturaren harmonia batzen zituztenak.

Aipaturikoak Antzinateko mito izan ziren, Grezian hiriko bizitzaren oasiaren ikur gisa garatu ziren, lorategi pribatua baino gehiago nabarmendu baitzen parke publikoa, herritarren elkarbizitzarako leku gisa. Filosofia espazio horietako zuhaitzen azpian jaio zela esaten da, hezkuntzaren eta kontenplazioaren eszenatokia zen lorategia Platon, Epikuro eta Aristoteles filosofoentzat. Dena dela, greziar mitologian, natura jainko agerpentzat jotzen zen, eta, beraz, baso sakratuaren parekoa zen, esaterako, Hesperideen lorategia. Greziak lorezaintza apaingarririk garatu ez bazuen ere, haren ekarpenak erabakigarriak izan ziren, eta espazioaren geometrizazioari esker, ondorengo mendeetan simetria zorrotzeko lorategiak eman ziren.

Erromatarren garaira igarota, hasieran, lorategia familiako baratzera, heredium, murrizten zen, elikagaiak eta sendabelarrak ekoizteko. Hala ere, denborarekin, patrizioek luxuzko aisialdi-lorategi bihurtu zuten tradizio hori, bai hiri-domuetan, bai eta landa-hiribilduetan ere. Jardinen diseinua artearekin gurutzatzen hasi zen, paisaia moldekatzeko arteak, ars topiaria, kontrol formalaren espiritu erromatarra islatzen zuelarik, zuhaitzei forma geometrikoa emanez eta zizelkatuz. Bestalde, Ponpeiako edota Prima Portako Livia lorategiko freskoek erakusten dute berdegune horiek pintura bihurtu zirela, espazio arkitektonikoaz harago doan luzapenean, lorategi Erromatarra boterearen eta dotorezia kulturalaren ikur moduan ezarriz.

Erromatar Inperioa erori zenean, ordea, Europan lorezaintza monasterioaren esparrura itzuli zen. Hortus conclusus edo lorategi itxia, paradisu galduaren sinbolo bihurtu zen. Erdi Aroko klaustroek, karratuak eta lautan banatuak, Edeneko ibaiak eta axis mundia ekartzen zituzten gogora. Erdigunean iturri bat, putzu bat edo zuhaitz bat eduki zezakeen, jainkotiarraren eta lurtarraren aldeko lotura kondentsatuz. Monasterioetako jardina ez zen kontenplazio hutsa, erabilera eta diziplina izaera zuen. Baratzeko lana goratze espiritual modutzat hartzen zen, eta baratze horietan sendabelarrak, fruta-arbolak eta lore sinbolikoak zeuden, hala nola lilia edo arrosa. XII. mendetik aurrera, gurutzaden kontaktuekin, lore exotikoak sartu ziren, hala nola tulipak, liliak edo hiazintoak, Erdi Aroko estetika aberastu zutenak. Lorategia poesiaren, maitasun adeitsuaren eta gizarte-jolasaren eszenatoki ere izan zen, eta horrek erlijio-funtziotik haratago hedatu zuen. Aldi honetako ekarpen berezienak landare-labirintoak direla esan daiteke, kosmosaren eta bilaketa espiritualaren irudikapen sinbolikoak, zentro sakraturako sarbidea babesten zutenak eta unibertsoaren diagrama zirenak. Nolanahi ere, karga sinboliko horiek lorategiaren, arkitekturaren eta kosmobisioaren arteko harreman estua azaleratzen zuten.

Muga eta askatasunaren artean kokatzen dira jardinak, kultura eraikiaren ispiluak, Faraoien Egiptotik Erdi Aroko klaustroraino.