Amalur ARTOLA
DONOSTIA

«6012», Tolosaldea birrin zezakeen trenaren kontakizun fikzionatua

1978ko martxoaren 28ko gauerdian, 55 tona azido zianhidriko garraiatzen zuen trena ez atzera ez aurrera geratu zen Tolosan. Gertakariak sorrarazi zuen ezinegona fikzionatu du Linazasorok «6012» eleberrian.

Hamabost urte zituen Karlos Linazasorok 55 tona azido zianhidriko zeramatzan 6012 zenbakidun trena Tolosako estazioaren eta apeaderoaren artean errailetatik irten eta ez atzera ez aurrera geratu zenean. 1978ko martxoaren 28ko gauerdia zen eta herritarrak berehala jabetu ziren Tolosa ez ezik, Tolosaldea ere desagerraraz zezakeen lehergaia zutela esku artean. «Lehenengo agindua izan zen trena ezin zela ukitu ere egin, lehertu edo isuria izanez gero egoera oso larria litzatekeelako. Jende asko ebakuatu zuten, beste askok ihes egin zuen eta gezurrak eta zurrumurruak ere zabaldu ziren, adibidez udaletxean zebiltzanetariko askok ihes egin zutela, nire aita tartean», ekarri zuen gogora idazle tolosarrak. Franco hil eta lehen hauteskundeak oraindik egin gabeak zirela, Tolosako Udala gidatzen zuen gestorako presidentea zen Linazasororen aita eta katramila hura kudeatzea egokitu zitzaion. «Berari tokatu zitzaion istripuari aurre egitea, erabaki asko hartu behar izan zituen eta bi egun oso eman zituen trenbidean», ekarri zuen gogora “6012” liburuaren aurkezpenean.

Ezbeharreko trenaren zenbakiaz izendatu duen eleberria orduan bizitakoak oinarri hartuta eraikitako fikzioa da. «Ez da lan periodistiko bat, literatura da. Errealitatetik abiatu naiz eta xehetasun teknikoak benetakoak dira, baina liburua hornitzeko hainbat gauza asmatu egin ditut», azaldu zuen. Kontakizunaren funtsa Udaleko presidentearen eta geltokiko ikuskatzailearen arteko elkarrizketek osatzen dute eta idazleak deskribapenak alboratu ditu nobelaren erritmoa bizkortzeko: «Bizi-bizia da, intriga bukaeraraino mantendu dut. Oso kontakizun zinematografikoa da alde horretatik», bota zuen amua.

Lehenengoa eta azkena

Linazasororen eleberrigintzan ez da ohikoa errealismoaren erabilera eta, alde horretatik, liburua idaztea «ikaragarri» kosta zaiola nabarmendu zuen. «Nire nobelak distopia edo absurdora jotzen dute gehiago eta kontakizun honetan ere erraza zen disparatera jotzea, hari nagusitik urruntzea. Eskuak lotuta, sormena mugatuagoa neukan eta kosta egin zait», esan zuen.

Gertaeraren gaineko informazioa eta argazkiak gordeak zituela eta «beti gogoan» izan duen kontakizuna bada ere forma ematea kosta zaiola ere aitortu zuen. Antzerki-gidoi formatuarekin saiatu zen lehenik, «baina ez zuen funtzionatzen». Eleberri formatua hartu du azkenean: «Baina uste dut errealismoa pikutara bidaliko dudala. Hau da lehen eta azken aldia», ziurtatu zuen.