Azti zentro teknologikoak hegaluze baten migrazio ibilbidea osoa erregistratzea lortu du. Duela hilabete batzuk, Vincent Galland ontzi frantsesak hegaluze ale bat harrapatu zuen Irlandako hegoaldean. «Arrainak 85 zentimetro neurtzen zituen, 11,6 kiloko pisua zuen eta sorpresa bat gordetzen zuen», kontatu zuten Aztikoek.

Arrainak erraietan marka elektroniko bat zuen ezkutatuta, miaketarako gailu txiki bat, bi urte lehenago Iñigo Onandia itsas ikertzaileak bere aita Romanen ontzian jarri ziona, Bilboko Abratik 12 milia iparraldera. Hegaluzeak 70 zentimetro zituen orduan, eta 7 kilo inguru pisatzen zuen.

Behin marka berreskuratuta, Aztiren laborategietara bidali zuten, eta han ikertzaileek beste sorpresa bat izan zuten: lehen aldiz, hegaluze gazte baten migrazio ibilbidea erregistratuta geratu zen bi urtez jarraian.

«Atlantikoko hegaluze batean marka elektroniko bat sartu eta urtebete baino geroago berreskuratu ahal izan den lehen kasua da. Horri esker, espezieari buruz ezezaguna zitzaigun informazioa dugu eskura. Bagenekien udazkenean eta udaberrian desagertzen zela, baina ez non hibernatzen zuen», azaldu zuen Iñigo Onandia Aztiko arrantza kudeaketa jasangarriko adituak.

Zehazki, erabilitako marka elektronikoak hainbat aldagai neurtzeko aukera ematen du, hala nola arraina zein sakoneratan murgiltzen den, tenperatura (urarena eta hegaluzearen barrukoa) eta argiaren intentsitatea. Horrela, zentro teknologikoko adituek animalia markatu zutenetik egindako ibilbidea kalkula dezakete.

Jasotako datuek agerian uzten dute, adibidez, hegaluze gazteak Bizkaiko golkora etorri direla hainbat udatan jarraian, eta hibernatzeko helmuga erakusten dute, eta horrek atun zuriaren bizi zikloari buruzko ezagutza zientifikoa handitzen laguntzen du.

«Neguan, hegaluzeak Atlantikoko oso urruneko inguruak bisitatzen ditu (mendebaldean), non sakonera handian bizi den (ehunka metrora arte; han, tretza bidez arrantzatzen da); Bizkaiko golkora egiten duen bisitan, berriz, gainazaletik gertu barreiatzen da, eta hor beita bizia, kaza eta arraste pelagikoa erabiliz harrapatzen da», gehitu zuen Aztiko ikertzaileak.

Arrantzaren kudeaketa

Marka berreskuratzeko jarduera Atlantikoko Atuna Kontserbatzeko Nazioarteko Batzordea (ICCAT) Atlantikoko atun zuriaren inguruan garatzen ari den markatze programaren parte da, Batzordeak eta Europar Batasunak finantzatutakoa dirulaguntza hitzarmen baten bidez.

Ekimen horren esparruan, Azti ari da hegaluzearen markatze elektronikoaren programa gidatzen, beste ikerketa erakundeekin lankidetzan. Horretarako, ezinbestean, arrantzaleek ere parte hartu behar dute, eta zentrora bidaltzen dituzte arrantza kanpainetan berreskuratutako marka elektronikoak.

Trazabilitaterako teknologia hori modu kirurgikoan ezartzen da arrainen peritoneoan, eta aukera ematen du ingurunearen jarraipen zehatza egiteko eta egindako ibilbidearen estimazioa egiteko.

Horrenbestez, Azti eta antzeko zentroek espezieen biologiari eta ekologiari buruzko datu independenteak lortzen dituzte, arrantzaren kudeaketa hobetzen laguntzeko.

«Populazioaren egituraren eta migrazioen definizio zehatza garrantzitsua da, ebaluazioan egoten den ziurgabetasuna minimizatzeko eta, ondorioz, arrantza kanpainen kudeaketa hobetzeko. Hori dela eta, arrainak markatu eta berriz harrapatzea bezalako metodologiak balio handiko pieza dira atunaren eta antzeko espezieen inguruko ezagutza zientifikoa hobetzeko, balio handiko espezieak izanik Euskal Autonomia Erkidegoko arrantza ekonomiarako», amaitu zuen Onandiak.

Aztik inpaktu handiko eraldaketa proiektuak gauzatzen ditu Nazio Batuen 2030 Garapen Jasangarriko Helburuekin bat datozen erakundeekin. Itsas ingurunean eta elikaduran espezializatua dago, eta horretan egiten du lan, pertsonen etorkizunerako aldaketa positiboak bultzatzeko eta gizarte osasuntsu eta jasangarri bat lortzeko asmoz.