Joseba Salbador Goikoetxea

Mugikortasun aktiboaren aldeko deia

Irailaren 22 honek amaiera emango dio Mugikortasun Jasangarriaren Asteari, Europar Batzordeak hiri-mugikortasun iraunkorraren inguruan sentsibilizatzeko antolatzen duen kanpaina nagusiari. Helburua, mugikortasun aktiboaren eta garraio garbi eta adimendunaren aldeko portaera-aldaketa sustatzea da.

Donostiako Udalak herritarrak animatu nahi ditu ibilgailu pribatuaren alternatibak probatzera. Irudian, Aste Nagusian antolatutako bizikleta eta patin martxa.
Donostiako Udalak herritarrak animatu nahi ditu ibilgailu pribatuaren alternatibak probatzera. Irudian, Aste Nagusian antolatutako bizikleta eta patin martxa. (Juan Carlos RUIZ | FOKU)

Mugikortasunaren inguruko astearen aurtengo gaiak “Konexio hobeak” izenburua du, eta esperientzia, sormena eta dedikazioa eskaintzen ari diren pertsonen eta lekuen arteko sinergiak nabarmendu eta sustatu nahi ditu, mugikortasun iraunkorrari buruzko kontzientzia sortzeko eta mugikortasun aktiboaren aldeko portaera-aldaketa sustatzeko.

Astearen azken egunean, irailaren 22an, Autorik Gabeko Europar Eguna ospatzen da urtero, garraio publikoa sustatzeko eta oinezkoentzako eta txirrindularientzako guneak berreskuratzeko hainbat jarduera antolatuta.

Autorik Gabeko Eguna 1999an sortu zen, eta 2000. urtetik aurrera Europar Batzordearen laguntza izan du. Aurtengo kanpainarako Europar Batzordeak aukeratu duen leloa bost zutabetan oinarrituko da: pertsonak, tokiak, garraio publikoa, plangintza eta politikak. Aurtengo helburua da pertsonak elkarrengana bideratzea garraio publikoaren bidez, inguruko espazio publikoetan hainbat hilabeteko isolamendu, murrizketa eta muga jasan ondoren.

Hego Euskal Herriko hiriburuetan, programa zabal eta askotarikoak antolatu dituzte, hainbat kolektiboren lankidetzarekin. Bilbon antolatu diren ekintzen helburu nagusia, esaterako, egun hauetan baldosek eta bidegorriek asfaltoaren lekua hartzea izan da.

Horrela, Bilboko Udalak mugikortasunean eta ariketa fisikoan ez ezik, elikadura osasungarrian ere jarri du fokua. Horrela, “Ibiltarien sarea” programaren osagarri gisa, udal merkatuetara bisitak antolatu dituzte, jarduera fisikoan elikadura osasungarria sartzeak daukan garrantzia nabarmentzeko, ekonomia zirkularra eta bertoko produktuen kontsumoa sustatzeaz gain; hori guztia bizimodu osasungarria izateko.

Bilboko egitarauak hainbat enpresa eta erakunderen ekarpenak jaso ditu; horietako batzuk dira Bizkaiko Foru Aldundia, Bilbobus, Decathlon, Euskaltel, Ceprenor, Bilbao Basket Fundazioa, Athletic Fundazioa eta Laboral Kutxa. Mugikortasun jasangarriarekin lotutako jarduerak antolatu dituzte beren eragin-eremuetan, herritarrak garraiobide bat aukeratzeko orduan portaera aldatzeak dakarren onura indibidual eta kolektiboaz kontzientziatzeko.

Gaurko, Multimodalitatearen lasterketa antolatu dute, Otxarkoagatik Errekalde plazara joateko garraio-konbinaziorik onena lortzeko. Garraiobide desberdinen nahasketa egingo da, non garraio-denbora eta bidaia-mota bakoitzak uzten duen karbono-aztarna baloratzen diren.

Donostiak ere bat egin du kanpainarekin eta “Emakumeak eta bizikletak hirian” izenburupeko solasaldiarekin zabaldu zituen, joan den ostiralean, aste osoko ekitaldiak. Egitarau honen bitartez, Donostiako Udalak herritarrak animatu nahi ditu ibilgailu pribatuaren alternatibak probatzera, hots, garraio publikoa eta garraio garbi eta adimenduneko beste irtenbide batzuk erabiltzera. Garraiobide horien artean daude, besteak beste, garraio publikoa, bizikleta, oinezko joan-etorriak, partekatutako autoen sistemak…

Asteari gaur emango zaio amaiera Alderdi Ederren 10:30etik 12:30era egingo den Bizikletadak ekitaldiarekin.

Gasteiz eta Iruñea

Gasteizen, Mugikortasun Iraunkorraren Europako Asteak Green Capital-en 10. urteurrenarekin bat egingo duela-eta, hiriburuko Udalak egitarau berezia prestatu du “Herritarren Dialogoak” ekimenaren barruan. Herritarrek parte hartzeko formatu berria da eta adituek eta herritarrek hiru gai nagusiren inguruan parte hartu ahal izan dute: Garapen Jasangarriaren Helburuak (GJH), mugikortasun jasangarria eta ekonomia berdea.

Gaurko egitarauari dagokionez, lehenengo ekitaldia garraio publikoan egiteko Gasteizko Itzulia izango da: Bizan sareko erabiltzaileentzako «lehiaketa» izango da, eta hirian zehar ibilbide jakin bat ahalik eta azkarren egitea izango da helburua, hiriko garraio mota desberdinak erabiliz.
Halaber, bizikletaz egiteko ibilbide bat dago aurreikusita Hezkuntza eta Kirol Fakultateko ikasleekin batera, eta Eraztun Berdean paisaiarengatik eta ekologiarengatik interesgarriak diren lekuetan barrena ibilbidea egingo da.

Arabako Campuseko oinezkoentzako eremuan, bestalde, Bizikletak Ikuskatzeko Puntu Teknikoa (ITB) egongo da, eta interesa duten pertsona guztiek bizikleta eraman ahal izango dute, mekanikari batek diagnostikoa egin dezan. Aldi berean, Gasteizko Ingeniaritza Eskolako ikasleek diseinatutako auto elektrikoen erakusketa izango da, eta eserleku bateko auto elektrikoa eta Formula Student Vitoria (FSV) motoa ikusi ahal izango dira bertan.

Amaitzeko, David Lois psikologo sozial eta hiri-mugikortasuneko adituak “Hirien alde gizatiarra” hitzaldi-elkarrizketa emango du 19:00etatik 20:30era Florida parkeko kioskoan.
Iruñean antolatutako egitarauak, azkenik, garraio jasangarriko aukerak konbinatzera bultzatu nahi izan ditu herritarrak, berotegi-efektuko gas-isuriak murriztu eta hiriko airearen kalitate onari eusten laguntzeko.

Horrela, aste osoan zehar, oinez eta bizikletaz egiteko jarduerak izan dira, helduendako bizieskolak, mugikortasun elektrikoari buruzko jarduerak eta jardunaldi informatibo eta parte-hartzaileak. Asteari eta 2021-2022ko ikasturteko “Bizikleta eskolan” programari amaiera emateko, bizikletaldia egingo dute gaur, 1.500 ikasle baino gehiagoren parte-hartzearekin.

Goizeko 09:00etatik 13:30era bitarte, Iruñeko zenbait ikastetxetako 1.500 eskola-ume baino gehiago taldeetan ibiliko dira ibilbide ezberdinak eginez Ziudadelara iristeko, eta bertan topaketa bat egingo dute, berriz ere ikasgeletara itzuli aurretik.

Aurtengo edizioak Conor Bikesen laguntza izango du (hiru lantegi jarriko ditu ibilbideetan), baita irakasleen, Bizikumeak-Mujeres en Bici elkarteko eta AMTS-Garraiobide Osasungarrien Elkarteko adituen laguntza ere, eta Udaltzaingoarena, txirrindularien zutabeak gidatzeko.