Pello Zabala
Eguraldian aditua
AZKEN PUNTUA

Udazken sasoia

Irail baketsuak, aldats markatu eta koskadunik gabe, urrira edo «-il» dagokion tokian erantsiz, urrilera ekarri gaitu; eta hara nola, malkar inguru dexente garo gorri alaiz dauzkagun. Izan ere, «garoil» deitzen diogu hainbat herri, herrixka eta baserritan: garo-biltze sasoi honek bere eginkizun lantsuak eskaintzen baititu, hego punttu goxoz lagunduta. Umore onez eta kantuan ere ba ote zebiltzan pentsatu behar, honako esaldi honetatik: «Gero eta solteago, baina oraindik ere garo-meta bakar batzuk ikusi ohi dira mendialdeko aldatsetan».

Esaldi polit dotore batekin egin dut topo Orotariko Euskal Hiztegian, sasoi honetako garoari buruz galdezka nenbilkiola: «Andretxo igar ximur bat, garo legorra baino zimurragoa»... han ibiliko zen bil eta bil, garo-meta jasotzen laguntzen...

Garo azpitarakoa, edo ikuilurakoa, hala nahi baduzu; ez nahastu beste «garo» zurixka eta hotzarekin, goiz garbi freskoetan eta belar bustiaren gaineko ur-ttanttatxo distiratsuz agertzen den bustia ere garoa baita, bere hotzean.

Baina, hara beste ñabardura polit bat, barnealdeko Gipuzkoan, Debagoienean, eta Araban ere esaten omen zena: «Arantzazun, garoileko Andra Mariz oihukatzeko meza». Bai, halaxe ospatu genuen joan zaigun garoilaren 9an ere. Bizi gaitezela poz sakonez denok, urrilean ere.