Une honetan, egunean bi pertsona galtzen ditugu lehertu gabeko munizioengatik, eta gehienak eskolara joaten ez diren haurrak dira», adierazi dio AFPri Nicholas Orr Gazatik itzuli berri den eta Handicap Internationalentzat lan egin duen Britainia Handiko aditu ohiak.

Umeek arrisku berezia dute, bonbardatutako eraikinen hondakinen artean arakatzen dutelako edo, besterik gabe, denbora pasatzen ari direlako: «Aspertu egiten dira, korrika egiten dute edonondik, zerbait arraroa aurkitzen dute, horrekin jolasten dira eta... akabo!», dio Orrek.

Horixe gertatu zitzaion Ahmad Azzam 15 urteko nerabeari. Hanka bat galdu zuen Rafahko bere etxera itzultzen ari zela, etxeko hondakinetan geratutako lehergailu baten ondorioz, palestinar asko bezala, su etena aprobetxatuz, Israelen erasoen ondorioz hainbat hilabetez behin eta berriro lekuz aldatu ondoren.

«Etxean geratzen zena ikuskatzen ari ginen, eta objektu susmagarri bat zegoen hondakinen artean», esan zion AFPri. «Ez nekien lehergai bat zenik eta, bat-batean, eztanda egin zuen», esan zuen. Eztandak gorputzeko hainbat ataletan jo zuen, eta zauri larriak eragin zizkion hanketan. Horietako bat moztu behar izan zioten.

Gazteenak dira zaurigarrienak, dio Nicholas Orrek, munizio batzuek «atentzioa ematen dutelako eta haurrak erakartzen dituztelako». «Jaso eta lehertu egiten dira, eta orduan zu, zeure familia eta zure etxeaz geratzen dena desagertu egiten dira. Gupidagabea, suntsitzailea eta erabat krudela da», gaitzetsi du.

Desplazatutako pertsonek ere kasualitatez topatzen dituzte gailuak, lehengo beren etxebizitzetako hondakinen artean bilatzen ari diren bitartean, azaldu du Orrek. «Etxera itzuli eta lorategian lehertu gabeko munizio bat aurkitu zuen aita» gogoratu du. «Familiari aparailua mugitzen laguntzen ari zen, eta hor izan zen istripua», esan du.

HAMALAU URTE BEHARKO DIRA

Gazan lehertu gabeko munizio kopuruari buruzko zifra gutxi daude eskuragarri. Baina Nazio Batuen Meatzeen aurkako Ekintza Zerbitzuak (Unmas) urtarrilean ohartarazi zuen Gazaren aurka jaurtitako munizioen %5-10ek ez zutela eztanda egin, eta deskontaminazioak 14 urte beharko lituzkeela.

Lehertu gabeko munizioa agerian dago nonahi, dio Alexandra Saieh Save the Children GKEko kideak.

«Gure ekipoak bertara joaten direnean, lehertu gabeko munizioa ikusten dute etengabe. Gazako Zerrenda literalki josita dago», ohartarazi du.

Leherketetan gorputz adarrak galtzen dituzten haurrentzat «katastrofikoa da egoera. Epe luzerako zaintza espezializatuak behar dituztelako, eta hori ezinezkoa da Gazan», adierazi du.

Martxoaren hasieran Israelek blokeoa ezarri zion berriro lurraldera sartzen zen laguntza apurrari. «Protesien amaierak eta, anputazioak jasan dituztenentzat, mugikortasuna galtzea dakar epe luzera», deitoratu du Saiehk.

Iparraldean, borrokak hilabeteetan luzatu diren tokian, lehertu gabeko munizio motak «morteroak, granadak eta bala asko» izaten dira, azaldu zuen Orrek.

Rafahn aire erasoak izan dira gogorragoak, eta han «artilleriako jaurtigaiak dira, zerutik eroriak, batzuk dozenaka kilokoak».

BAIMENIK EZ

Orrek ez du baimenik izan Gazan lehergailuak kentzeko operazioak egiteko, Israelgo aireko zainketa lehertu gabeko munizioen bidez armak berriz fabrikatzen saiatuko litzatekeen norbaitekin nahasteko arriskurik ez izatearren.

Bestalde, ohartarazpen mezuak oso astiro igarotzen direnez, zaila da jakitea zein munizio leher daitekeen eta zein ez. Biztanle batzuek haiez libra daitezkeela uste dute beste batzuk mugitzen ari direla ikustean, baina arriskua izugarria da. Suarekin eta zoriarekin jolastea da.