Arantxa MANTEROLA
Elkarrizketa
Maite HARAN
Uztaritzeko auzapezordea

«Ofizialtasuna izan edo ez, gure hizkuntz politika aitzina eramango dugu»

2014ko udaberrian Uztaritze Bai zerrenda abertzaleak hartu zuen udal-gobernua. Hilabete batzuk geroago, Herriko Etxeak euskara ofizial izendatzea erabaki zuen, baina Estatuak, prefetaren eskutik, laster egin zuen erabakiaren kontra. Atzo behin betiko baliogabetu zen Udalaren deliberoa. Auzapezordearentzat ez da ustekabea izan, baina gai honen gainean «hipokrisia eta kontraesan asko» dagoela uste du.

Udal deliberoa deuseztatuko zutela espero zuen baina, bere iritziz, ez da trabarik izango euskara sustatzen segitzeko.

Zer erabaki zuen atzo Paueko auzitegi administratiboak?

Momentuz dakigun gauza bakarra da prefetari arrazoi eman diola. Beraz, euskararen ofizialtasuna aldarrikatuz onartu genuen udal-deliberoa deuseztatu egin du. Baina ez ditugu oraindik arrazoibideak ezagutzen. Hamabost bat egun barru ukango ditugu.

Baina abuztuaz geroztik deliberoa indargabetua zegoen jada...

Horrek ez du deus aldatu. Errepublikako hizkuntza frantsesa dela argudiatuta, auzitegiak abuztuan indargabetu egin zuen, baina guk berdin jarraitu dugu gure hizkuntz politika aplikatzen. Gainera, orduan suprefetak berak esan zidan elebitasuna erabiltzen jarrai genezakeela. Jakina, hitzez esan bai, baina ez dute hori idatziz trenkatzerik nahi.

Zuen hizkuntz politikaren adibide batzuk emango dituzu?

Gure dokumentu guztiak (bilkuren aktak, deialdiak...) elebidunak dira. Oraintxe Euskararen Erakunde Publikoarekin hitzarmen bat sinatzeko atarian gara. Formakuntzan aurrera egiteko kontratuen bidez, hainbat langileren euskalduntzea sustatuko dugu Errobi Herri Elkargoarekin lankidetzan. Bestalde, dokumentu ofizial guztiak elebidun bilakatuko ditugu.

Ez zarete, beraz, auzitegiaren erabakiaren zain geratu?

Ez. Hauteskunde kanpainan agindu genuen euskara ofizial izendatuko genuela, era horretan, gure hizkuntz politikari esparru instituzional bat emate aldera eta hala egin dugu.

Eta orain, behin betiko deuseztatu denean, berdin segituko duzue?

Bai. Ofizialtasuna izan edo ez, guk aurrera egingo dugu gure hizkuntz politika gauzatuz, bederen legez galarazten ez badigute. Errealitate bat dago Uztaritzen, baita beste herrietan ere. Gero eta dokumentu gehiago elebidunak dira. Prefeturatik bertatik jasotzen ditugu hainbat bi hizkuntzetan. Horregatik diot gai honetan hipokrisia handia dagoela. Berez hor dagoen errealitatea da. Ikusi besterik ez dago hezkuntza mailan gertatzen dena. Errepublikako eskoletan euskara eta euskaraz ere irakasten da eta, aldi berean, Herriko Etxean ezin dugula ezarri diote. Nola ulertu hori? Kontraesan handiak daude.

Herriko Etxeari euskaraz zuzentzen zaionari nola erantzuten diozue?

Euskaraz idazten edo mintzatzen bazaigu, guk ere euskaraz erantzuten diogu. Frantsesez egiten badigute, frantsesez. Eta ez bata ez bestea hobesten ez badute, bi hizkuntzetan.

Eta uztariztarrek zer diote?

Gehienek, deus. Gai honekin interes berezia dutenek gertutik jarraitzen dute, baina gehiengoarentzat bi hizkuntzak erabiltzea normala da. Jakina, gai honek badu alde sinboliko oso inportantea baina, nire ustez, herritar arrunta ez da horretaz jabetzen, elebitasuna errealitate bat delako. Gutxiengo oso txiki bat ere kontra izango da baina, orokorrean, ez da arazorik.

Eguneroko bizimoduan, beraz, bi hizkuntzak txertatuak izatea normaltzat hartzen dute?

Bistan da. Hemen supermerkatu bakarra daukagu eta han ere iragarkiak eta agerbideak bi hizkuntzetan daude. Hezkuntzan, berriz, zer esanik ez. Uztaritzen ikastola dago, eskola pribatu bat murgiltze eredua ere baduena, Arrauntze auzoan eskola publiko elebiduna daukagu eta laster hirigune barnean dagoen eskola publikoan ere sail elebiduna -eta agian murgiltze ereduan ere- zabaltzeko proiektua dago.

Paueko Auzitegiak Uztaritzeko deliberoa deuseztatu du

Ezker abertzaleko taldeak Uztaritzeko Herriko Etxekoaren gidaritza eskuratu eta berehala bere hauteskunde programan agindutako neurri bat jarri zuen abian, hots, euskararen erabilera sustatzeko berau hizkuntza ofizial izendatzea. Hala, 2014ko ekainaren 26an udalbatzak delibero hori hartu zuen aldeko 22 bozekin, aurkako lau eta hiru abstentziorekin. Alta, Pirinio Atlantikoetako prefetak «legearen eta konstituzioaren aurkakoa» zela argudiatuta, udal ebazpena deuseztatzea eskatu zion auzitegiari. Funtsa aztertu bitartean, mozioa etetea agindu zuen abuztuaren 6an Paueko auzitegiak.

Lehen auzi bat abenduan 16an izan zen, baina orduan gorabeherak izan ziren. Izan ere, lehenik Herriko Etxeari arrazoi ematen zion txostena aurkeztu zuen Estatuko fiskalak, baina auzitegiaren aitzinean kontrakoa esan zuen.

Auzitegiak erabakia gibelatu egin zuen eta, gerora, gaia urtarrilaren 13an aztertu zuen berriro. Atzo jakinarazi zuen, azkenean, udal deliberoa baliogabetu egin duela. Epaiaren argudioak aste pare baten bueltan ezagutuko dira. A.M.